Demokrasi günümüzde küresel ölçekte yaygınlaşmış ve en iyi yönetim biçimi olarak kabul görmüştür. Bu durum, demokratik rejimin niteliği hakkında görüş birliğinin oluştuğu anlamına gelmiyor. Dünya ülkelerinin yarıdan fazlası demokrasi ile yönetiliyor olsa da, "demokrasi nedir?" sorusu hala sorulmakta ve tatmin edici bir yanıt beklemektedir. Bu çalışmada demokrasi tarihsel, siyasal ve felsefi boyutları ile ele alınmıştır. Kitabın ilk bölümünde, günümüzden 2.500 yıl önce eski Yunan sitelerinde kurulan "doğrudan demokrasiler" inceleniyor. İkinci bölümde, demokrasinin modern çağda "temsili demokrasi" olarak yeniden ortaya çıkış süreci ele alınıyor. Üçüncü bölümde demokratik elitizm, katılımcı demokrasi, çoğunluk demokrasisi, konsensüs demokrasisi gibi günümüzde demokrasiyi açıklamayı amaçlayan kuram ya da modeller karşılaştırılarak Türkiye için hangi modelin uygun veya elverişli olduğu tartışılıyor. Dördüncü bölümde, demokrasinin nasıl bir felsefi temel üzerine inşa edilebileceği konusu ele alınıyor. Doğaya egemen olan yasalar gibi, toplum düzeninin de evrensel bazı yasaları bulunduğu ve bu anlamda uyulması gereken mutlak siyasal doğruların varolduğu görüşü, siyasal sonuçları açısından değerlendiriliyor. Beşinci ve son bölüm, demokrasinin en iyi yönetim biçimi olduğu yönündeki yaygın kanaatin sorgulanmasına ve demokrasinin liberal, cumhuriyetçi, müzakereci yorumlarına ayrılmıştır.(TANITIM YAZISI)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
Birinci Bölüm
Antik Demokrasi
I. ANTİK DEMOKRASİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE SİYASAL KURUMLARI
A. Eski Yunan'da Site Düzeni ve Atina Sitesi
1. İlk Demokratik Reformlar
2. Atina'nın Sosyal Yapısı
B. Atina Demokrasisinin Kurumları
1. Yasama: Halk Meclisi (Ekklesia)
a. Kuruluşu, İşleyişi ve Yetkileri
b. Yasa Anlayışı ve Yasaların Kodifikasyonu
2. Yürütme: Beşyüzler Konseyi
3. Yargı: Halk Mahkemesi (Dikasterion)
a. Kuruluşu, İşleyişi ve Yetkileri
b. Siyasal Davalar (Eisangelia)
c. Örnek Bir Ceza Davası: Sokrates'in Yargılanması
4. Anayasaya Uygunluk Denetimi
a. Meclis Kararlarının Denetimi (Graphe Paranomon)
b. Yasaların Denetimi (Graphe Nomon)
II. ATİNA DEMOKRASİSİNİN GERÇEKLEŞTİĞİ KOŞULLAR
A. Demokrasinin Ölçeği
1. Küçük Ölçekli Bir Devlet
2. Yüz Yüze Toplum
3. Türdeş Sosyal Yapı
B. Özgürlük Anlayışı
1. Özgürlüğe Farklı Yaklaşımlar: Antik ve Modern
2. Kişisel Özgürlükler
a. İfade Özgürlüğü:
b. İnanç Özgürlüğü:
c. Kişi Güvenliği ve Kişi Dokunulmazlığı:
d. Mülkiyet Hakkı ve Konut Dokunulmazlığı:
3. Özgürlüğün Mekânı: Kamusal Alan
C. Yurttaşlık Bilinci
1. Sitenin Bağımsızlığı
2. Siyasal Yaşama Aktif Katılım
a. Devletsiz Demokrasi
b. Bir Yaşam Biçimi Olarak Demokrasi
D. Kölelik Konusu
III. DEĞERLENDİRME: ATİNA DEMOKRASİSİ GERÇEKTE NEYDİ?
A. Muhaliflerine ve Taraftarlarına Göre Atina Demokrasisi
1. Aristoteles'e Göre Atina Demokrasisi
2. Yaşlı Oligark'a Göre Atina Demokrasisi
3. Perikles'e Göre Atina Demokrasisi
B. Amatör Siyaset
C. Demokrat Anlayış
D. İktidarın Sınırı

Birinci Bölüm için Kaynakça

İkinci Bölüm
Antik Demokrasiden Modern Demokrasiye Geçiş
I. MODERN ÇAĞ'DA DEMOKRASİNİN YENİDEN DOĞUŞU
II. MODERN DEMOKRASİYİ BİÇİMLENDİREN ETKENLER
A. Cumhuriyetçi Gelenek
B. Kuvvetler Ayrılığı
C. Siyasal Temsil
D. Liberalizm
E. Doğal Haklar Kuramı
F. Laiklik
III. MODERN ÇAĞ'DA ANTİK DÜŞ: J. J. ROUSSEAU'NUN TOPLUM SÖZLEŞMESİ
A. Genel İrade: Yanılmaz Bir İçgüdü
B. Yasa Anlayışı: Toplum Düzeninin Doğal Gerekleri
C. Çoğunluğun Despotizmi Tehlikesi
1. Türdeş Sosyal Yapı
2. Eşitlik Anlayışı
3. Konsensüs Arayışı
D. Toplum Sözleşmesi ve Radikal Demokrasi
E. Kuvvetler Birliği mi? Kuvvetler Ayrılığı mı?
F. Yönetim Biçimleri
G. Doğal Haklar Kuramı Üzerine
H. Toplum Sözleşmesi'nin Ulus Devlete Uygulanabilirliği

İkinci Bölüm için Kaynakça

Üçüncü Bölüm
Modern Demokrasi
I. İktidarın Doğrudan Kullanımından İktidarın Denetlenmesine
A. Modern Çağ'ın İlk Demokrasi Kuramları
B. Demokratik Elitizm ve Katılımcı Demokrasi Kuramları
1. Halkın Siyasetteki Rolü
2. Siyasal Elitin Rolü
3. Yurttaşların Çıkarlarının Korunması
C. Siyasal Katılımın Arttırılması Sorunu
1. Kaybolan Perspektif
2. İşyeri Demokrasisi
3. Demokrasinin Yaygınlaştırılması ve Rejimin İstikrarı
4. Halkoylaması
5. Modern Devlet ve Doğrudan Demokrasi
II. Çeşitlilik, Çoğulculuk, Çatışma: Ulus Devlet
A. Yeni Bir Toplum, Yeni Bir Siyaset Anlayışı
B. Çoğunluk Demokrasisi ve Konsensüs Demokrasisi Modelleri
1. Yürütme Erki: Yürütme Gücünün Toplanması ve Paylaşılması
2. Yasama-Yürütme İlişkisi: Üstünlük ve Denge Modelleri
3. Parlamento: Yasama Yetkisinin Toplanması ve Paylaşılması
4. Siyasal Partiler: Tek Boyutlu İki Partili Sistem-Çok Boyutlu Çok Partili Sistem
5. Seçimler: Çoğunluk ve Nispi Temsil Sistemleri
6. İktidarın Bölünmesi: Merkeziyetçi ve Yerinden Yönetimci/Federal Modeller
7. Anayasalar: Esnek ve Katı Anayasa
C. Demokrasi Modelleri ve Sosyal Yapı
III. Demokrasi Modelleri ve Türkiye
A. Türkiye'nin Demokrasi Serüveni
1. Osmanlı Devleti'nde Mutlak Monarşiden Meşruti Monarşiye Geçiş
2. Türk Devrimi ve Demokratikleşme
3. Çok Partili Hayata Geçiş
4. 1961 Anayasası ve Getirdiği Yeni Demokrasi Anlayışı
5. 1982 Anayasası Dönemi
B. Türkiye'de Çoğulcu Demokrasi ve Hukuk Devleti İlkesi
1. Tanzimat Dönemi(1839-1876): Kanun Devletine Geçiş
2. Meşrutiyet Dönemi (1876-1878/1908-1918): Parlamentolu ve Anayasalı Devlet
3. Cumhuriyet Dönemi
4. Anayasa Mahkemesi'nin Hukuk Devleti Anlayışı
C. Konsensüs Demokrasisi ve Türkiye

Üçüncü Bölüm için Kaynakça

Dördüncü Bölüm
Demokratik Anlayışın Epistemolojik Temeli
I. İDEAL BİR DEVLET DÜZENİ ARAYIŞI
II. MUTLAK SİYASAL DOĞRU NEDİR?
III. SİYASAL DOĞRULAR: İKİ FARKLI YAKLAŞIM
A. Yansımacı Görüşler
1. İdealist Yansımacılık
a. Platon
b. Berkeley
2. Materyalist Yansımacılık
a. Feuerbach, Marks, Engels
b. Lenin, Stalin
c. Materyalist Yansımacılığın Siyasal Sonuçları
3. Yansımacılığın Eleştirisi
B. Uyuşmacı Görüşler
1. Genel Olarak
2. Kant'ın Bilgi Felsefesi
a. Akılcılığın Eleştirisi
b. Deneyciliğin Eleştirisi
c. Bilgi Edinme Süreci
IV. DEMOKRATİK ANLAYIŞ VE MUTLAK DOĞRU

Dördüncü Bölüm için Kaynakça

Beşinci Bölüm
Demokrasinin Haklılaştırılması
I. DEMOKRASİ NASIL HAKLILAŞTIRILABİLİR?
II. DEMOKRASİNİN AHLAKİ TEMELİ
A. Ahlaki Özerklik
B. Doğal Eşitlik İlkesi
C. Bireysel Kendi Kaderini Tayin Hakkı
D. Demokrasi-İnsan Hakları İlişkisi
III. Demokrasinin Rasyonel Temeli
A. Bireysel Çıkarların Belirlenmesi
B. Bireysel Çıkarların Gerçekleştirilmesi
C. Bireysel Çıkar-Kamu Yararı Ayrımı
D. Demokratik Süreç ve Kamu Yararı
E. Kamu Yararı, Uzmanlaşma ve Elit Yönetimi
F. Anarşizmin Demokrasiye Yönelik Eleştirileri

Beşinci Bölüm için Kaynakça