Mirasbırakanın, hayattayken edindiği malvarlığı değerlerinin ölümünden sonraki hukuksal yazgısını da serbestçe belirleyip belirleyemeyeceği geçmişten günümüze kadar gelen bir tartışma konusudur. Bu hususta biri diğerinin karşısında yer alan iki ilke bulunmaktadır. Bunlar, mutlak tasarruf serbestisi ilkesi ve mutlak bağlılık ilkesidir. Türk-İsviçre miras hukuku sisteminde mutlak tasarruf serbestisi veya mutlak bağlılık ilkelerinden biri tek başına ve bütünüyle kabul görmüş değildir. Türk Medeni Kanunu bu ilkelerin sentezi niteliğinde olan karma "sistem"i kabul etmiştir. Bu karma sistem, mutlak tasarruf serbestisi ilkesinin esas aldığı "iradi mirasçılık" ile mutlak bağlılık ilkesinin esas aldığı "yasal mirasçılık" kavramlarına birlikte yer vermektedir. Tenkis talebiyle mirasbırakanın tasarruf özgürlüğü sınırlarını aşan, diğer bir ifade ile saklı payları zedeleyen kazandırmalarının yasal sınırlara çekilmesi amaçlanmaktadır.(TANITIM YAZISI)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
TENKİS KAVRAMI, TENKİSE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANACAĞI DURUMLAR VE TENKİSİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI
I. YASAL VE İRADİ MİRASÇILIK ARASINDAKİ ÇATIŞMA
II. TENKİS TALEBİ VE İLERİ SÜRÜLMESİ
III. TENKİS TALEBİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ
IV. TENKİSE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANACAĞI DURUMLAR
A. Genel Olarak
B. Saklı Paylı Mirasçıların veya Alacaklılarının Tenkis Talebi (TMK.m.560 vd.)
C. Mirasçılıktan Çıkarma Tasarrufuna Karşı Tenkis Talebi (TMK.m.512, 562/f.2)
D. Miras Sözleşmesi İle Bağdaşmayan Tasarruflara İtiraz (TMK.m.527/f.2)
E. Vasiyet Borçlularının Tenkis Talebi (TMK.m.519/f.1)
F. Eşlerin Tabi Oldukları Mal Rejiminden Kaynaklanan Tenkis Talebi (TMK.m.237/f.2, m.276/f.3, m.241/f.3)
1. Artık Değere Katılma Payının Belirlenmesine İlişkin Anlaşmalara Karşı İleri Sürülen Tenkis Talebi (TMK.m.237/f.2)
2. Paylaşma Oranının Belirlenmesine İlişkin Anlaşmalara Karşı İleri Sürülen Tenkis Talebi (TMK.m.276/f.3)
3. Katılma Alacağının Karşılanmayan Kısmının Üçüncü Kişiden Talep Edilmesi (TMK.m.241/f.3)
V. TENKİSİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI
A. Mirasta Denkleştirme İle Karşılaştırılması
1. Genel Olarak Mirasta Denkleştirme
2. Tenkis Talebi ile Denkleştirme Talebi Arasındaki İlişki
3. Tenkis Talebi ile Denkleştirme Talebi Arasındaki Farklılıklar
B. Miras Sebebiyle İstihkak Davası İle Karşılaştırılması
1. Genel Olarak Miras Sebebiyle İstihkak Davası
2. Tenkis Talebi ile Miras Sebebiyle İstihkak Davası Arasındaki İlişki
3. Tenkis Talebi ile Miras Sebebiyle İstihkak Davası Arasındaki Farklılıklar
C. Ölüme Bağlı Tasarrufun İptali Davası İle Karşılaştırılması
1. Genel Olarak İptal Davası
2. Tenkis Talebi ile İptal Davası Arasındaki İlişki
3. Tenkis Talebi ile İptal Davası Arasındaki Farklılıklar

İKİNCİ BÖLÜM
TENKİS TALEBİNİN KOŞULLARI, TENKİS İLİŞKİSİNİN TARAFLARI VE TALEBİN SÜRESİ
I. TENKİS TALEBİNİN KOŞULLARI
A. Genel Olarak
B. Mirasbırakanın Tasarruf Özgürlüğü Miktarını Aşması
1. Tasarruf Özgürlüğü Kavramı
2. Tasarruf Özgürlüğü Miktarının Hesaplanması
3. Mirasçılık Sıfatını Sona Erdiren Hallerin Tasarruf Nisabı Üzerindeki Etkisi
C. Mirasçıların Saklı Paylarının İhlal Edilmiş Olması
1. Saklı Pay Kavramı ve Saklı Paylı Mirasçılar
2. Tasarruf Özgürlüğünün Aşılması ile Saklı Payın İhlali Arasındaki İlişki
3. Saklı Payın Elde Edilmesi
II. TENKİS İLİŞKİSİNİN TARAFLARI
A. Genel Olarak
B. Tenkis Talebinde Bulunabilecek Kişiler
1. Saklı Paylı Mirasçılar
2. Saklı Paylı Mirasçıların Alacaklıları ve İflas İdaresi
3. Tenkis Talebinde Bulunup Bulunamayacağı Tartışmalı Olan Kişiler
C. Tenkis Talebinin Yöneltileceği Kişiler
III. TENKİS DAVASINDA SÜRELER
A. Sürelerin Hukuki Niteliği ve Özellikleri
B. Kısa (Nispi) Hak Düşürücü Süre
C. Uzun (Mutlak) Hak Düşürücü Süre
D. Bir Tasarrufun İptalinin Önceki Tasarrufun Yürürlüğe Girmesini Sağlaması Durumunda Süre
E. Tenkisin Def'i Yoluyla İleri Sürülmesi
IV. TENKİS TALEBİNDEN FERAGAT

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MİRASBIRAKANIN TENKİSE TABİ KAZANDIRMALARI
I. TENKİSE TABİ KAZANDIRMA KAVRAMI
II. TENKİSE TABİ ÖLÜME BAĞLI KAZANDIRMALAR
III. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR
A. Genel Olarak
B. Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmalar
1. Genel Olarak
2. Mirasçılık Sıfatını Kaybeden Yasal Mirasçıya Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmalar
3. Altsoy Lehine Denkleştirmeye Tabi Olmamak Koşuluyla Yapılan Kazandırmalar
C. Miras Hakkından Feragat Karşılığı Yapılan Kazandırmalar
D. Mirasbırakanın Yaptığı Bazı Bağışlamalar
1. Genel Olarak
2. Mirasbırakanın Serbestçe Dönme Hakkını Saklı Tutarak Yaptığı Bağışlamalar
3. Mirasbırakanın Ölümünden Önceki Bir Yıl İçinde Yaptığı Bağışlamalar
E. Mirasbırakanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yaptığı Açık Olan Kazandırmalar
1. Genel Olarak
2. Mirasbırakanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yaptığı Kazandırmaların Tenkise Tabi Tutulmasının Şartları
3. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacının Bulunması Gereken Zaman
4. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacının Bulunduğunun İspatı
5. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacıyla Yapılan Kazandırmaların Mirasbırakanın Muvazaalı Hukuki İşlemleriyle İlişkisi
6. Uygulamada Sıkça Karşılaşılan Tenkise Konu Kazandırmalar
F. Üçüncü Kişi Lehine Yapılan Hayat Sigortası Satın Alma Değeri
1. Genel Olarak
2. Sigorta Satınalma Değerinin Tenkise Konu Olması İçin Gerekli Şartlar
G. Tenkise Tabi Olmayan Sağlararası Kazandırmalar
1. Adet Üzerine Verilen Hediyeler
2. Mirasbırakanın Serbestçe Dönme Hakkını Saklı Tutmadığı ve Ölümünden Önceki Bir Yıldan Daha Eski Tarihte Yaptığı Bağışlamalar
3. Ahlaki Bir Görevin Yerine Getirilmesi İçin Verilen Şeyler
4. Henüz Kazanılmamış Bir Haktan Feragat Edilmesi
5. Eşlerin Mal Rejimi Dolayısıyla Birbirine Karşı Olan Talepleri

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TENKİS KARARI VE TENKİSTE GERİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
I. TENKİS KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ
II. TENKİS KARARININ KAPSAMI
A. Tenkis Kararının Taraflar Bakımından Kapsamı
B. Tenkis Kararının Tenkise Konu Olan Kazandırmalar Bakımından Kapsamı
1. Genel Olarak
2. Tenkiste Sıra Kavramı
III. TENKİSTE GERİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
A. Genel Olarak
B. Geri Verme Yükümlülüğünün Tenkis Talebi İle İlişkisi
C. Geri Verme Talebinin Hukuki Niteliği
1. Sağlararası Kazandırmalar Bakımından Hukuki Niteliği
2. Ölüme Bağlı Kazandırmalar Bakımından Hukuki Niteliği
3. Hukuki Nitelendirmenin Önemi
4. Hukuki Nitelendirme Konusundaki Değerlendirmemiz
D. Geri Verme Yükümlülüğünün Kapsamı
1. Genel Olarak
2. Sağlararası Kazandırmalarda Geri Verme Yükümlülüğünün Kapsamı
3. Ölüme Bağlı Kazandırmalarda Geri Verme Yükümlülüğünün Kapsamı
4. Kazandırmanın Kısmen Tenkis Edilmesi Durumunda Geri Verme Yükümlülüğü
E. Özel Olarak Tenkisleri Düzenlenmiş Kazandırmalarda Geri Verme Yükümlülüğü
1. Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünemeyecek Kazandırmanın Tenkisi
2. İntifa ve İrat Kazandırmalarında Tenkis
3. İvazlı Miras Sözleşmesinde Tenkis
4. İvazlı Feragat Halinde Feragat Edene Ödenen Karşılığın Tenkisi
5. Ölüme Bağlı Kazandırma Lehdarının Vasiyet Borcu veya Yükleme ile Yükümlü Tutulması Durumunda Tenkis
6. Ön Mirasçının Saklı Paylı Mirasçı Olduğu Durumlarda Artmirasçı Atamada Tenkis
IV. TENKİSTE GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
A. Görevli Mahkeme
B. Yetkili Mahkeme
SONUÇ
KAYNAKÇA