Anlaşmalı boşanma önceki Medeni Kanun'a 1988 yılı Boşanma Hukuku değişiklikleriyle giren bir kurumdur. Boşanma kurumuna iyi gözle bakmayan Hristiyanlığın etkisinin güçlü olduğu dönemlerde Batı Hukuku'nda anlaşmalı boşanma kabul edilemezdi. Protestan mezhepleri güçlenince evlenme akdinin "sacramentum" sayılması ve "boşanma" ya kötü gözle bakılması olguları da değişmeye başladı. 1976 Alman Boşanma Hukuku Reformu'ndan etkilenen 1988 Türk Reformuyla anlaşmalı boşanma kurumu Türk Medeni Hukuku'na girdi ve ikinci Medeni Kanun'da da yerini aldı.
"Anlaşmalı boşanma" nın kabul edilmediği dönemde, sadece Eski Medeni Kanun m. 150/f.5 hükmü ile Türk Medeni Kanunu m. 184/f.5 hükmünde yer alan yan sonuç anlaşmalarının, hakimin tasdikiyle hüküm doğuracağına ilişkin kural vardı. Bu kapsama giren yan sonuç sözleşmelerinin yapılması mecburi değildir. Anlaşmalı boşanmada ise, yan sonuç sözleşmesi yapılması zorunludur (Eski MK. m.134/f.3-TMK. m.166/f.3).
Batı Hukuku'na oldukça yakın bir geçmişte giren bu kurum, kısa bir zaman sonra Türk Medeni Hukuku'na da girmiştir. Oysa anlaşmalı boşanma kurumu başlangıcından beri İslam Hukuku'nda vardır (Muhala'a).
Bu tezde muhala'a kurumunun incelenmesinin iki yararı vardır: Karşılaştırmalı Hukuka katkı ile yararı ve ikincisi de toplumumuzda Medeni Hukuk ile İslam Hukuku arasında tamamen karşıtlık olduğu karşılıklı ön yargısının giderilmesidir.
Danışmanlığını istekle üstlendiğim çok çalışkan, iyi ve temiz gönüllü kızım Esra Pınar YILMAZ BİLGİN bu başarılı çalışmasını tamamlamış ve yüksek lisans tezi olarak oybirliğiyle kabul edilmiştir. Başarılarının her daim devam edeceği inancım ile ömrünün uzun ve bereketli olmasını diliyorum. (Sunuş'tan)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
Türk Aile Hukuku'na Anlaşmalı Boşanma Kavramı'nın Girişi
I. Eski Hukuk'ta Hul', Muhala'a Kavramları
A. Kavram Olarak
B. Muhala'a ve Hul' un Kullanılma Şekli
II. Batı Hukuku'nda Anlaşmalı Boşanma Karşıtlığı (20. Yüzyılın İkinci Yarısına Kadar)
III. Yirminci Yüzyılın Son Çeyreğinde Anlaşmalı Boşanma'nın Mevzuata Girişi (Alman Aile Hukuku Reformu)
IV. 1988 Medeni Kanun Değişikliği ile Anlaşmalı Boşanma'nın Türk Hukukuna Girişi
V. Avrupa Aile Hukuku'na Bakış
İkinci Bölüm
Anlaşmalı Boşanmanın Şartları
I. Genel Olarak
II. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
A. Genel Olarak
B. Hükmün Amacı
C. Anlaşmalı Boşanma Davasında Anlaşmalı Ayrılığın Yeri
III. Eşlerin Boşanmak Üzere Birlikte Başvurmaları veya Bir Eşin Açtığı Davayı Diğerinin Kabul Etmesi
A. Genel Olarak
B. Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması
C. Bir Eşin Açtığı Davanın Diğer Eş Tarafından Kabulü
1. Kabul Beyanı
2. Kabul Beyanından Dönme
IV. Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
V. Boşanmanın Mali Sonuçları ile Çocukların Durumu Hususunda Tarafların Yapmış Oldukları Anlaşmanın Hakim Tarafından Uygun Bulunması
A. Genel Olarak
B. Anlaşmanın Konusu
Üçüncü Bölüm
Anlaşmalı Boşanmada Yan Sonuç Sözleşmeleri
I. Özelliğinin Belirtilmesi
II. Hakimin Onayına Kadar ve Onayından Sonra Sözleşmenin Durumu
A. Onay Öncesinde
B. Onay Sonrasında
III. Hakimin Onaydan Önce Sözleşmeye Müdahalesi
IV. Hakimin Onayından Sonra Sözleşmenin İptali, Sözleşmeden Dönme, Fesih ve Uyarlama Sorunları
V. Mehir Kavramı ile Yan Sonuç Sözleşmesinin Kapsamına Girip Girmeyeceği Meselesi
A. Kavram Olarak
B. Mehir Borçlanması ve Yan Sonuç Sözleşmesi Kapsamına Girip Girmeyeceği Meselesi
SONUÇ
KAYNAKÇA
YAZAR HAKKINDA
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
Türk Aile Hukuku'na Anlaşmalı Boşanma Kavramı'nın Girişi
I. Eski Hukuk'ta Hul', Muhala'a Kavramları
A. Kavram Olarak
B. Muhala'a ve Hul' un Kullanılma Şekli
II. Batı Hukuku'nda Anlaşmalı Boşanma Karşıtlığı (20. Yüzyılın İkinci Yarısına Kadar)
III. Yirminci Yüzyılın Son Çeyreğinde Anlaşmalı Boşanma'nın Mevzuata Girişi (Alman Aile Hukuku Reformu)
IV. 1988 Medeni Kanun Değişikliği ile Anlaşmalı Boşanma'nın Türk Hukukuna Girişi
V. Avrupa Aile Hukuku'na Bakış
İkinci Bölüm
Anlaşmalı Boşanmanın Şartları
I. Genel Olarak
II. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
A. Genel Olarak
B. Hükmün Amacı
C. Anlaşmalı Boşanma Davasında Anlaşmalı Ayrılığın Yeri
III. Eşlerin Boşanmak Üzere Birlikte Başvurmaları veya Bir Eşin Açtığı Davayı Diğerinin Kabul Etmesi
A. Genel Olarak
B. Eşlerin Mahkemeye Birlikte Başvurması
C. Bir Eşin Açtığı Davanın Diğer Eş Tarafından Kabulü
1. Kabul Beyanı
2. Kabul Beyanından Dönme
IV. Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
V. Boşanmanın Mali Sonuçları ile Çocukların Durumu Hususunda Tarafların Yapmış Oldukları Anlaşmanın Hakim Tarafından Uygun Bulunması
A. Genel Olarak
B. Anlaşmanın Konusu
Üçüncü Bölüm
Anlaşmalı Boşanmada Yan Sonuç Sözleşmeleri
I. Özelliğinin Belirtilmesi
II. Hakimin Onayına Kadar ve Onayından Sonra Sözleşmenin Durumu
A. Onay Öncesinde
B. Onay Sonrasında
III. Hakimin Onaydan Önce Sözleşmeye Müdahalesi
IV. Hakimin Onayından Sonra Sözleşmenin İptali, Sözleşmeden Dönme, Fesih ve Uyarlama Sorunları
V. Mehir Kavramı ile Yan Sonuç Sözleşmesinin Kapsamına Girip Girmeyeceği Meselesi
A. Kavram Olarak
B. Mehir Borçlanması ve Yan Sonuç Sözleşmesi Kapsamına Girip Girmeyeceği Meselesi
SONUÇ
KAYNAKÇA
YAZAR HAKKINDA