İnsancıl müdahale ve koruma sorumluluğu kavramları uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler alanında en fazla tartışılan konulardan bazılarını oluşturmaktadır. Bu kitabın amacı insancıl müdahale ve koruma sorumluluğu gibi kavramların hem normatif düzeyde hem de yaşanan olaylar çerçevesinde uluslararası hukuktaki yerini ve meşruluğunu incelemektir. Tekrar tekrar hatırlatmak pahasına da olsa asıl amaç, uluslararası hukukun ağır ihlalini oluşturan ve insanlığın en karanlık taraflarını sergilediği katliam, soykırım, insanlığa karşı suçlar gibi durumların önlenmesi, "bir daha asla" diyebilmenin şartlarını yaratmaktır.
İnsancıl Müdahale Kavramı ve Unsurları
İnsancıl Müdahalenin Yasallığı
Uygulamada İnsancıl Müdahale
Koruma Sorumluluğu Kavramı ve Unsurları
Devlet Egemenliği ve Müdahale Komisyonunun 2001 Tarihli Raporu Çerçevesinde Koruma Sorumluluğu
Koruma Sorumluluğu Kavramına Yönelik Öneriler ve Eleştiriler
Koruma Sorumluluğu Çerçevesinde Örnek Olaylar
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
İnsancıl Müdahale
I. KURAMSAL OLARAK İNSANCIL MÜDAHALE
A. Tarihsel Gelişim
1. Haklı Savaş Kuramı
2. İnsancıl Müdahale Kavramının Düşünsel Gelişimi
3. İnsancıl Müdahalenin Bir Teamül Hukuku Kuralı Olduğu Yönündeki Tartışmalar
B. İnsancıl Müdahale Kavramı Çerçevesinde İleri Sürülen Görüşler
II. İNSANCIL MÜDAHALE KAVRAMI VE UNSURLARI
A. İnsancıl Müdahale Kavramı
B. İnsancıl Müdahalenin Unsurları
1. Kitlesel Düzeyde İnsan Hakları İhlalleri
2. Kuvvet Kullanma
III. İNSANCIL MÜDAHALENİN YASALLIĞI (The Legality of Humanitarian Intervention)
A. Mevcut Uluslararası Hukuk Kuralları Açısından Yasallık
1. Birleşmiş Milletler Sistemi İçerisinde Kuvvet Kullanma
2. Birleşmiş Milletler Sistemi İçerisinde Kuvvet Kullanma Yasağının İstisnaları
B. İnsancıl Müdahalenin Yasallığı Hakkındaki Tartışmalar
1. Birleşmiş Milletler Antlaşması Ekseninde Devam Eden Tartışmalar
2. İnsan Hakları Sözleşmelerini Esas Alan Tartışmalar
3. Uluslararası Adalet Divanı'nı Katkısı
4. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu
C. İnsancıl Müdahalenin Yasallığı Hakkındaki Tartışmaların Genel Olarak Değerlendirilmesi
IV. UYGULAMADA İNSANCIL MÜDAHALE
A. Birleşmiş Milletler Antlaşması Öncesi Dönemde İnsancıl Müdahale Uygulamaları
B. Birleşmiş Milletler Antlaşması Sonrası Dönemde İnsancıl Müdahale Uygulamaları
1. Hindistan'ın Doğu Pakistan'a (Bangladeş) Yönelik Müdahalesi
2. Vietnam'ın Kamboçya'ya Yönelik Müdahalesi
3. Tanzanya'nın Uganda'ya Yönelik Müdahalesi
4. Fransa'nın Orta Afrika'ya Yönelik Müdahalesi
5. 1991 Tarihli Irak'a Yönelik Müdahale
6. Somali
7. Liberya ve Sierra Leone
8. Haiti
9. Kosova
10. Ruanda
11. Doğu Timor
12. Bosna Hersek
V. GENEL DEĞERLENDİRME
İkinci Bölüm
Koruma Sorumluluğu
I. KORUMA SORUMLULUĞU KAVRAMI VE UNSURLARI
A. Genel Olarak Koruma Sorumluluğu
B. Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu İlişkisi
1. Sorumluluk Olarak Egemenlik
2. Egemenlik Kavramı ile İnsan Hakları İlişkisi
C. Koruma Sorumluluğu Kavramının Ortaya Çıkışı ve Kapsamı
II. DEVLET EGEMENLİĞİ VE MÜDAHALE KOMİSYONUNUN (ICISS) 2001 TARİHLİ RAPORU ÇERÇEVESİNDE KORUMA SORUMLULUĞU
A. Politik Meydan Okuma
B. Yeni Bir Yaklaşım Olarak Koruma Sorumluluğu
C. Önleme Sorumluluğu
D. Tepki Verme Sorumluluğu
E. Yeniden İnşa Sorumluluğu; Müdahale Sonrası Zorunluluklar
F. Yetki Sorunu
G. Operasyonel Boyutlar
III. DİĞER RAPORLAR VE GÜVENLİK KONSEYİ KARARLARI
A. 2004 Tarihli Yüksek Düzey Panel Raporu
B. 2005 tarihli BM Zirve Sonuç Bildirgesi
C. Geniş Özgürlük Önerisi: Herkes için Gelişme, Güvenlik ve İnsan Hakları
D. Güvenlik Konseyi'nin 28 Nisan 2006 Tarihli 1674 Sayılı Kararı
E. Koruma Sorumluluğunun Uygulanması Raporu
F. BM Genel Kurul Görüşmeleri
G. Koruma Sorumluluğu: Zamanında ve Kararlı Eylem Raporu
H. Devlet Sorumluluğu ve Koruma Kararı
I. Genel Değerlendirme
IV. KORUMA SORUMLULUĞU KAVRAMINA YÖNELİK ÖNERİLER VE ELEŞTİRİLER
V. KORUMA SORUMLULUĞU KAVRAMINA İLİŞKİN ALTERNATİF BİR ÖNERİ, "KORURKEN SORUMLULUK"
VI. KORUMA SORUMLULUĞU VE ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ İLİŞKİSİ
VII. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİNDE REFORM ÇALIŞMALARI
VIII. KORUMA SORUMLULUĞU ÇERÇEVESİNDE ÖRNEK OLAYLAR
A. Darfur
B. Kenya
C. Myanmar
D. Gürcistan
E. Uganda
F. Gazze
G. Sri Lanka
H. Fildişi Sahili Cumhuriyeti
I. Libya
J. Suriye
SONUÇ
KAYNAKÇA