Uluslararası mülteci hukukunun oluşum sürecinin kronolojik olarak birbirini takip eden siyasal gelişmeler ışığında irdelenmesiyle başlayacak bu çalışmada, hangi etkenlerin bir insan hakkı olan sığınma hakkının korunmasını sağlayacak hukuki metinleri oluşturduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada ikinci olarak Türk mülteci hukukunun gelişim süreci de yine aynı yöntemle ele alınmıştır. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Sözleşmesi'nin sadece Avrupa'dan gelen kişilere koruma sağlayacak şekilde coğrafi sınırlama ile imzalanmasıyla temeli atılan Türk mülteci hukuku, bu Sözleşme yanında çeşitli yönetmelik ve genelgelerden oluşan çerçevesiyle kendine has mülteci hukuku uygulamalarıyla varlığını sürdürmüştür. Türkiye'nin kanun düzeyinde bir mülteci hukuku düzenlemesi oluşturması ise, çok yakın bir tarihte, 2013 yılında çıkarılan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile gerçekleşmiştir. Türkiye'nin kendine has mülteci hukuku uygulamalarının her birinin mülteci hukukunu, başka bir deyişle de Türk iltica politikasını oluşturmakta bir deneyim olarak yorumlandığı çalışmaya, bu uygulamalarının son örneği olan ve son yıllarda mülteci denildiğinde ilk akla gelen kişi grubu olan Suriyelilere uygulanan geçici koruma prosedürü de dahil edilmiştir. İnsan haklarının uluslararası düzeyde korunması fikrine paralel olarak insan hakları arasında sayılmaya başlayan, uluslararası belgelerde de herkes ifadesiyle yer alan sosyal haklardan en yaşamsal görülen barınma, sağlık, çalışma ve eğitim haklarının, mültecilere hangi düzeyde sağlandığının bir devletin uluslararası korumaya bahşettiği önem düzeyini göstermeye muktedir bir anahtar olduğu düşüncesiyle; Türkiye'de mültecilerin sosyal hakları da uygulama ve mevzuat anlamında çalışmaya eklemlendirilmiştir. Böylece Türkiye'nin kendisine sığınan kişilere ilişkin bakış açısını somut şekilde göstermek, Türkiye'nin iltica politikası hakkında gerçek bir bakış açısı elde etmek hedeflenmiştir. Türkiye ülkesi topraklarında bulunan mülteci popülasyonu içinde sayıları resmi rakamlara göre 1,5 milyonu aşan ve sivil kurumlara göre ise 4 milyonu aştıkları söylenen Suriyeliler kendilerine uygulanan geçici koruma prosedürünün yorumlanabilmesi açısından çalışmaya kendilerine sunulan sosyal haklar açısından da ayrıca dahil edilmişlerdir.

Birinci Bölüm
Mülteci Hukukunun Uluslararası Alanda Tarihsel Gelişimi
1. Evrensel Gelişmeler
1.1. Milletler Cemiyeti Dönemi: İltica Konusunda İlk Örgütlenmeler ve Ad Hoc Çözümler
1.2. İltica Konusunda İlk Uluslararası Andlaşma: Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin 1933 Sözleşmesi
1.3. Almanya'dan Gelen Mülteciler için Öngörülen Ad Hoc Çözümler
1.4. Milletler Cemiyeti Döneminin Son Yıllarından Birleşmiş Milletler Dönemine: Ad hoc Çözümleri Bir Araya Getirme Çabaları
1.5. Birleşmiş Milletler Döneminde Sığınma Konusundaki İlk Gelişmeler: Uluslararası Mülteci Örgütü'nün Kuruluşu ve Sığınma Hakkının Tanınması
1.6. Örgütlenme ve Altyapı Oluşturma Yönünde Çabalar: Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Uluslararası Göç Örgütü
1.7. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Sözleşmesi ve Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 New York Protokolü
1.8. Sığınma Konusunun Uluslararası Diğer Belgelere Yansımaları
2. Bölgesel Gelişmeler
2.1. Afrika
2.2. Latin Amerika
2.3. Avrupa
2.4. Arap Ülkeleri

İkinci Bölüm
Türk Mülteci Hukukunun Tarihsel Gelişimi
1. Osmanlı İmparatorluğu'nun İltica Konusunda İlk Deneyimleri ve 1912-1923 Döneminde Türkiye'de İlticaya Genel Bakış
2. Türkiye Cumhuriyeti'nin İlk Yıllarında İltica Sorunu ve Yerel Kaygıların Yön verdiği Çözümler
3. Yerel Kaygıların Yön Verdiği Çözümlerden İlticaya Özgü Bir Kanuna Doğru Türk Mülteci Hukuku'nun Oluşma Süreci
3.1. Türkiye'nin Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Sözleşmesi ile 1967 New York Protokolü'nü Kabulü ve Sonuçları
3.1.1. Sözleşme mültecileri:
3.1.2. Sözleşme dışı mülteciler:
3.2. 1994 Yönetmeliği
3.3. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Uyum Sürecinde "Sığınma ve Göç Alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Eylem Planı"nın Kabulü
3.4. 1994 Yönetmeliğini Değiştiren 2006 Yönetmeliği
3.5. İçişleri Bakanlığı'nın 57 Sayılı Genelgesi
3.6. İlticaya Özgü Bir Kanun Oluşturulmasını Hızlandıran Gelişmeler: AB Müktesebatı ile Uyumlaştırma Çabaları
3.7. İlticaya Dair İç Hukuk Düzenlemelerine Yön Veren AİHM Kararları Örnekleri
3.8. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
3.8.1. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamındaki uluslararası koruma statüleri: Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü
3.8.2. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'na göre uluslararası koruma statüsü başvuru usulü
3.8.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile Getirilen Geçici Koruma Prosedürünün Gelişimi ve Geçici Koruma Yönetmeliği
3.8.4. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile Getirilen Geçici Koruma Prosedürü Örneği: Suriyeli "Misafirlerin" Türkiye'ye Kabulleri ve Kayıt Altına alınmaları

Üçüncü Bölüm
Mültecilerin Sosyal Hakları
1. Sosyal Hak Kavramı ve Tarihsel Gelişimi
2. Mültecilerin ve Sığınmacıların Sosyal Hakları
2.1. Barınma Hakkı
2.2. Sağlık Hakkı
2.3. Çalışma Hakkı
2.4. Eğitim Hakkı:
3. Türkiye'de Mültecilerin Sosyal Haklarına İlişkin Mevzuat ve Uygulama
3.1. Barınma Hakkı
3.2. Sağlık Hakkı
3.3. Çalışma Hakkı
3.4. Eğitim Hakkı
4. Suriyeli 'Misafirlerin' Sosyal Hakları
4.1. Barınma Hakkı
4.1.1. Kamplarda barınma
4.1.2. Kamp dışında barınma
4.2. Sağlık Hakkı
4.3. Çalışma Hakkı
4.4. Eğitim Hakkı
Sonuç
Kaynakça