"Yeni Türk ticaret Kanunu'nun gerek deniz, gerek kara taşıma kitabında çok köklü değişiklikler yaptığını söylemek mümkündür. Özellikle deniz ticareti kısmında, sistematik ve içerikte çok önemli yenilikler getirilmiştir. Kitap, bu nedenle, yeni Kanun'a uygun olarak düzenlenmiştir.[..]Kitap özellikle lisans öğrencilerinin kaynak ihtiyacını karşılamak üzere hazırlanmış; bu yüzden basit bir dil kullanılmasına gayret gösterilmiştir. 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu ile yoğun şekilde karşılaştırmalar yapılmış; 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile gelen yeniliklerin neler olduğunun anlaşılması için çaba sarf edilmiştir."
(Önsöz'den)
(Önsöz'den)
DENİZ TİCARETİ HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ, GEMİ, GEMİNİN AYIRICI UNSURLARI ve GEMİ SİCİLİ
§1. Giriş
§2. Türk Ticaret Kanunu'nda Gemi Kavramı ve Ticaret Gemileri
I. GENEL OLARAK
II. GEMİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN AYIRIMLAR ve TİCARET GEMİSİ KAVRAMI
A. Ticaret Gemisi
1. Genel Olarak
2. İstisna
B. Denize, Yola, Yüke Elverişli Gemi
C. Tamir Kabul Etmez Gemi / Tamire Değmez Gemi
§3. Geminin Ayırıcı Unsurları
I. GENEL OLARAK
II. GEMİNİN ADI
III. BAĞLAMA LİMANI
A. Genel Olarak
B. Bağlama Limanının Önem Arz Ettiği Noktalar
1. Tescil Bakımından
2. Yetkili Mahkeme Bakımından
3. Kaptanın Temsil Yetkisinin Kapsamı Bakımından
4. Diğer
IV. MİLLİYETİ
A. Genel Olarak
B. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması
1. Türk Vatandaşlarına Ait Olan Gemilerde
2. Birden Fazla Kişiye Ait Olan Gemilerde
3. Donatma İştirakine Ait Gemilerde
4. Tüzel Kişilere Ait Gemilerde
C. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu (TUGSK) Hükümleri ve Bu Kanun'a Göre Bayrak Çekme Hakkı
1. Genel Olarak
2. TUGSK Hükümleri
D. Türk Bayrağı Çekme Hakkı ile İlgili İstisnalar
1. Türk Gemisine Yabancı Bayrak Çekilmesi
2. Yabancı Gemiye Türk Bayrağı Çekilmesi
E. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılması
F. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi
§4. Gemi Sicili
I. GENEL OLARAK
II. SİCİLİ TUTMA YETKİSİ, ALENİYET ve SORUMLULUK
A. Yetki
B. Sicilin Açıklığı (Aleniyeti)
C. Sorumluluk
III. TESCİL
A. Genel Olarak
1. Tescili Caiz Gemi-Tescili Caiz Olmayan Gemi
2. Tescili Zorunlu Gemi- Tescili İhtiyarî Gemi
B. Talep Üzerine
C. Tescile davet
IV. TERKİN
A. Talep Üzerine
B. Re'sen Silinme
V. GEMİ TASDİKNAMESİ
VI. YAPI HÂLİNDEKİ GEMİLERE ÖZGÜ SİCİL
VII. GEMİ SİCİLİ KAYITLARININ HUKUKÎ ETKİSİ
İKİNCİ BÖLÜM
Gemi Mülkiyeti, GEMİ PAYI ve iştirak payının Kazanılması ve KAYBEDİLMESİ ile gemi üzerindeki sınırlı aynî haklar HAKLAR (rehin ve İNTİFA hakkı)
§5. Genel Olarak ve Uygulanacak Hükümler
I. GENEL OLARAK
II. SİCİLE KAYITLI OLAN ve OLMAYAN GEMİLERE UYGULANACAK HÜKÜMLER
III. SİCİLE KAYITLI GEMİLER
A. Genel Olarak
B. Mülkiyet
1. Kazanılması
2. Mülkiyetin Kaybı
C. Sicile Kayıtlı Gemi Payları ve İştirak Payları Üzerinde Mülkiyet
1. Kazanılması
2. Zıyaı
D. Yapı Hâlinde Bulunan Gemiler ve Yapı Payları Üzerindeki Mülkiyet
§6. Gemi Üzerindeki Sınırlı Aynî Haklar (Rehin-İntifa)
I. GENEL OLARAK
II. REHİN (İPOTEK)
A. Genel Olarak
B. İpoteğin Tesisi ve Şekil
1. Sicile Kayıtlı Olmayan Gemiler Üzerindeki İştirak Payının Rehni
2. Sicile Kayıtlı Olan Gemilerin Rehni
C. Kapsam
1. Genel Olarak
2. Kapsama Giren Unsurlar
D. Gemi İpoteğinde Sıra ve Derece
E. İpoteğin Hükümleri
1. Alacak Muaccel Olmadan Önce [İpotek Hakkını Tehdit Eden Davranışlara Karşı Önlemler]
2. Alacak Muaccel Olduktan Sonra
F. İpoteğin Devri, Değiştirilmesi ve Sona Ermesi
1. İpoteğin Devri ve Değiştirilmesi
2. İpoteğin Sona Ermesi
G. Türleri
1. Akdî-Kanunî İpotek
2. Üst Sınır İpoteği
3. Birlikte Gemi İpoteği
4. Kıymetli Evraka Ait İpotek
5. Yabancı Para Üzerinden İpotek
6. Sabit Kıymetli İpotek
7. Yapı Hâlindeki Gemiler Üzerinde İpotek
III. İNTİFA HAKKI
A. Genel Olarak
B. Uygulanacak Hükümler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DONATAN ve DONATMA İŞTİRAKİ
§7. Donatan
I. GENEL OLARAK ve DONATAN SIFATI
A. Genel Olarak
B. Gemi İşletme Müteahhidi
C. Donatan / Taşıyan Ayırımı
D. Donatanın Tacir Sıfatı
II. DONATANIN SORUMLULUĞU
A. Genel Olarak
B. Gemi Adamlarının Kusurlarından Dolayı
C. Sorumluluğun Sınırlandırması Olanağı
1. Genel Olarak
2. 1976 Tarihli Londra Sözleşmesi ve yTTK Bakımından Durum
3. Petrol Kirliliği Zararı Hakkında Özel Hükümler
§8. Donatma İştiraki
I. GENEL OLARAK
II. DONATMA İŞTİRAKİNİN YÖNETİMİ
A. Genel Olarak
B. Masraflar ile Kâr/Zarara Katılım
B. Masraflar ile Kâr/Zarara Katılım
C. İştirak Payının Temlik /Rehni ve Sonuçları
III. GEMİ MÜDÜRÜ
A. Genel Olarak, Atanması ve Azli
B. Görev / Yetkileri, Yetkilerin Sınırlandırılması ve Yükümlülükler
1. Yönetim Yetkisi
2. Temsil Yetkisi
IV. PAYDAŞ DONATANLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUĞU ve YETKİLİ MAHKEME
V. DONATMA İŞTİRAKİNİN SONA ERMESİ
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GEMİ ADAMLARI (ÖZELLİKLE KAPTAN)
§9. Gemi Adamları ve Kaptan
I. GENEL OLARAK
II. KAPTAN
A. Genel Olarak ve Yetkileri
B. Yetkinin Özel Şekli: Temsil Yetkisi
1. Gemi Bağlama Limanında İken
2. Gemi Bağlama Limanı Dışında İken
3. Temsil Yetkisi ile İlgili Diğer Hususlar
BEŞİNCİ BÖLÜM
DENİZ TİCARETİ SÖZLEŞMELERİ
§10 Genel Olarak
§11.Gemi Kirası Sözleşmesi
I. GENEL OLARAK ve TÜRLERİ
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASI ve ETKİSİ
A. Genel Olarak
B. Etkisi
III. TARAFLARIN HAK ve BORÇLARI
A. Kiralayanın
1. Hakları
2. Borçları
B. Kiracının
1. Hakları
2. Borçları
IV. ZAMANAŞIMI
§12.Navlun Sözleşmeleri (Genel Olarak Navlun Sözleşmesi, Hukukî Niteliği ve Tarafları)
I. NAVLUN SÖZLEŞMESİ KAVRAMI, SÖZLEŞMENİN UNSURLARI ve TÜRLERİ ile SÖZLEŞMEDEKİ İLGİLİ KİŞİLER
A. Kavram ve Tanım
B. Unsurları
1. Eşya (yük) Taşıma Taahhüdü
2. Taşımanın Deniz Yoluyla Yapılması
3. Eşyanın Gemi ile Taşınması
4. Eşyanın (yükün) Taşıyanın Zilyetliğine Girmesi
5. Taşımanın Ücret (Navlun) Karşılığında Yapılması
C. Taraflar (İlgili Kişiler)
1. Genel Olarak
2. Taşıyan
3. Taşıtan
4. Yükleten
5. Gönderilen
6. Gemi İşletme Müteahhidi
D. Navlun Sözleşmesinin Türleri
1. Çarter Sözleşmeleri
2. Kırkambar Sözleşmeleri (Contract of Carriage of Goods)
II. NAVLUN (TAŞIMA) SÖZLEŞMESİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
III.NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI
§13.Navlun Sözleşmesinin İfası
I. GENEL OLARAK
II. GEMİNİN DENİZE/YOLA/YÜKE ELVERİŞLİ OLARAK YOLA ÇIKMASI
III.SÖZLEŞMEDE KARARLAŞTIRILAN GEMİNİN KULLANILMASI
IV. YÜKLEME İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLER
A. Yükleme Yeri
B. Yükleme Giderleri
C. Yüklenecek Eşya
1. Kararlaştırılan Eşya
2. Eşya ile İlgili Taşıtan veya Yükletenin Bildirim Yükümlülükleri
D. Yükleme Süreleri
1. Genel Olarak
2. Çarter Sözleşmelerinde
3. Kırkambar Sözleşmelerinde
V. BOŞALTMA
VI. ZAMANAŞIMI
altıncı BÖLÜM
DENİZDE TAŞIMA SENETLERi
§14.Genel Olarak
§15.Konişmento
I. GENEL OLARAK ve TANIM
II. TÜRLERİ
III. ŞEKLİ ve İÇERİĞİ
IV. KONİŞMENTONUN İŞLEVLERİ
A. Kıymetli Evrak Niteliği
1. Genel Olarak
2. Kıymetli Evrak Niteliğinin Sonucu: Eşyanın Yetkili Konişmento Hâmiline Teslimi ile Malları Temsil İşlevi
3. Teslim
4. Temsil
B. Kanıt İşlevi
1. Taşıyanla-Taşıtan; Taşıyanla-Gönderilen Arasındaki İlişki
2. Taşıyanı İspat
3. Eşyanın Genel Olarak Cinsini, İşaretlerini, Koli veya Parça Adedini, Ağırlık ve Miktarını İspat
4. Navlunu İspat
5. Yükleten Tarafından Verilen Garantiler
V. ZAMANAŞIMI
§16.Diğer Taşıma Senetleri
YEDİNCİ BÖLÜM
TAŞIYANIN SORUMLULUĞU ve HAKLARI
§17.Taşıyanın Sorumluluğu
I. GENEL OLARAK
II. ZAMANSAL AYIRIM: BAŞLANGIÇTAKİ SORUMLULUK / SONRAKİ SORUMLULUK
A. Taşıyanın Başlangıçtaki Denize/Yola/Yüke Elverişsizlikten Doğan Sorumluluğu
B. Taşıyanın Sefer Başladıktan Sonraki Sorumluluğu
1. Genel Olarak ve Özen Derecesi
2. Sorumluluğun Koşulları
3. Taşıyanı Sorumluluktan Kurtaran Hâller
III. EŞYA ÜZERİNDE İNCELEME ve BİLDİRİM
A. İnceleme
B. Bildirim
1. Eşyanın Zıyaı veya Hasarı Durumunda
2. Geç Teslim Durumunda
3. Eşyanın Fiilî Taşıyan Tarafından Teslimi
IV. SORUMLULUĞU SINIRLANDIRMA HAKKI VE BU HAKKIN KAYBI
A. Genel Olarak ve Sorumluluğun Sınırlandırılması ile İlgili Hükümlerin Uygulama Alanı
B. Sorumluluk Sınırları
1. Eşyanın Zıyaı/Hasarı Olasılığında
2. Eşyanın Geç Teslim Edilmesi Olasılığında
3. Ortak Hükümler
C. Sorumluluğu Sınırlandırma Olanağının Kaybı
V. TAŞIYAN ve ADAMLARININ SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU
VI. DAVA AÇMA SÜRESİ
A. Genel Olarak
B. Hak Düşürücü Süre İtirazından Yararlanma Hakkının Kaybedilmesi
VII. FİİLÎ TAŞIYAN ve SORUMLULUĞU
A. Genel Olarak
B. Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu
C. Sorumsuzluk Şartları
VIII. EMREDİCİ HÜKÜMLER ve UYGULAMA ALANI
A. Genel Olarak
1. Kural
2. Uygulama Alanı ve Kapsamı
3. Bu Kayıtların Konulması Durumunda Navlun Sözleşmesi ve Konişmentonun Durumu
4. Taşıyanın Sorumluluğunun Genişletilebilmesi
B. İstisnalar
1. Genel Olarak
2. Aksine Kayıt Konulabilecek Hâller
3. Borçlar Kanunu'nun Uygulama Alanı
§18. Taşıyanın Hakları
I. GENEL OLARAK
II. HAKLAR
1. Navlun ve Diğer Haklar
2. Hapis Hakkı
§19.Navlun Sözleşmesinin Sona Ermesi
I. GENEL OLARAK
II. SONA ERME NEDENLERİ
A. Sözleşmenin Kendiliğinden Hükümden Düşmesi
1. Geminin Zayi Olması
2. Eşyanın Zayi Olması
B. Sözleşmenin Feshi
1. Genel Olarak
2. Fesih Hakkı Doğuran Durumlar
3. Fesih Hakkı Doğurmayan Durumlar
4. Fesih Hakkının Kullanılması ve Hüküm ve Sonuçları
C. Taşıtana Tanınan Özel Fesih Hakkı
1. Genel Olarak
2. Yolculuk Çarteri Sözleşmelerinde
3. Kırkambar Sözleşmelerinde
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DENİZ YOLU İLE YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ
§20.Genel Olarak Yolcu Taşıma Sözleşmesi, Taraflar, Hak ve Borçlar, Sona Erme ve Hukukî Sonuçlar
I. GENEL OLARAK
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASI, TARAFLAR ve KAVRAMLAR
A. Yolcu Taşıma Sözleşmesi ve Uygulama Alanı
B. İlgili Kişiler ve Kavramlar
1. Genel Olarak
2. Taşıyan ve Fiilî Taşıyan
3. Yolcu
4. Bagaj
III. TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Yolcunun
1. Yükümlülükler
2. Haklar
B. Taşıyanın
1. Yükümlülükler
2. Haklar
IV. TAŞIYANIN SORUMLULUĞU ve SORUMLULUK SINIRLAMALARI
A. Genel Olarak
B. Yolcunun Ölümü veya Yaralanmasından
1. Gemi Kazası Nedeniyle
2. Gemi Kazası Dışındaki Bir Nedenle
C. Bagajın Zıyaı/Hasarından
D. Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu
E. Sorumluluğu Sınırlandırma Hakkının Kaybı
V. EMREDİCİ HÜKÜMLER ve ZAMANAŞIMI
A. Emredici Hükümler
B. Zamanaşımı
DOKUZUNCU BÖLÜM
DENİZ KAZALARI (MÜŞTEREK AVARYA; ÇATMA ve KURTARMA)
§21.Müşterek Avarya
I. GENEL İLKELER
II. MÜŞTEREK AVARYA HÂLLERİ
III. DİSPEÇ
§22.Çatma
I. GENEL OLARAK
II. ÇATMA TÜRLERİ
A. Kusursuz Çatma
B. Kusurlu Çatma
1. Bir Taraflı Kusur
2. İki Taraflı Kusur
C. Kılavuzun Kusuru
III. USUL ve ZAMANAŞIMI
A. Usul
B. Saklı Tutulan Hükümler
C. Zamanaşımı
IV. ÇATMA OLMADAN ORTAYA ÇIKAN ZARAR
§23.Kurtarma
I. GENEL OLARAK
II. EŞYA KURTARMA
A. Sözleşme
B. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri
1. Genel Olarak
2. Kurtaranın Hakları
III. İNSAN KURTARMA
IV. ZAMANAŞIMI
ONUNCU BÖLÜM
GEMİ ALACAKLISI HAKKI
§24.Gemi Alacaklısı Hakkı
I. GENEL OLARAK
II. GEMİ ALACALISI HAKKI VEREN ALACAKLAR
III. GEMİ ALACAĞININ VERDİĞİ KANUNİ REHİN HAKKI
A. Genel Olarak ve Kapsam
B. Temin Ettiği Alacaklar
C. Öncelik
D. Sıra
E. Devir ve İntikal
F. Sona Ermesi
G. Zamanaşımı
KARA TAŞIMA HUKUKU
§25.Genel Olarak
§26.Eşya (Yük) Taşımaları
I. EŞYA TAŞIMA SÖZLEŞMESİ ve TAŞIMA SENEDİ
A. Taşıma Sözleşmesinin Tanımı ve Tarafları
B. Kuruluşu, Unsurları ve Taşıma Senedi ile İlişki
C. Taşıma Senedi, İçeriği, Teslimi ve İspat Gücü
1. Genel Olarak
2. İçeriği ve İspat Gücü
D. Yük Senedi (İlmühaber)
II. TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ve HAKLARI
A. Genel Olarak
B. Gönderenin
1. Yükümlülükler [ve Sorumluluk]
2. Haklar
C. Taşıyıcının
1. Yükümlülükler
2. Haklar
D. Gönderilenin Hak ve Yükümlülükleri
1. Genel Olarak Haklar- Ödeme Borcu ve Doğumu
2. Ödemeli Teslim
3. Emir, Talimat ve Tasarruf Yetkisi
III. TAŞIYICININ SORUMLULUĞU
A. Genel Olarak
B. Sorumluluk Nedenleri
1. Genel Olarak
2. Zıya / Hasar
3. Gecikme
C. Taşıyıcının Sorumluluktan Kurtulması ve Kurtulamaması ile Yardımcıların Kusuru
1. Sorumluluktan Kurtulabileceği Hâller
2. Taşıyıcının Sorumluluktan Kurtulamayacağı Hâller
3. Yardımcıların Kusuru
D. Taşıyıcının Sorumluluğuna İlişkin Özel Düzenlemeler
1. Genel Olarak
2. Refakat Belgeleri ile İlgili Sorumluluk
3. Ödemeli Teslim Durumunda
4. Tasarruf Hakkının Kullanılmasında
E. Tazminatın Hesaplanma Şekli ve Sınırlar
1. Tazminata Esas Alınacak Değer
2. Giderler
3. Sorumluluk Sınırları ve Sorumluluğu Sınırlandırma Hakkının Kaybı
4. Taşıyıcının İade Borcu
F. Sözleşme Dışı İstemler
G. Yardımcı Kişilerin Sorumluluğu
H. Fiilî Taşıyıcı ve Onun Sorumluluğu
I. Usul, Dava Hakları
1. Genel Olarak
2. Bildirim
3. Yetkili ve Görevli Mahkeme
§27.Değişik Tür Araçlar ile Taşıma
I. GENEL OLARAK
II. UYGULAMA ALANI
III. ZARAR YERİNİN BİLİNMESİ
IV. BİLDİRİM ve ZAMANAŞIMI
V. DEĞİŞİK TÜR ARAÇLARLA TAŞINMA EŞYASININ TAŞINMASI
§28.Taşınma Eşyası Taşıması
I. GENEL OLARAK
II. TAŞIYANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Genel Olarak
B. Taşıma Senedi, Tehlikeli Mal, Refakat Belgeleri, Bildirim ve Bilgi Verme Yükümlülükleri
III. TAŞIYICININ SORUMLULUĞU İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER
A. Sorumluluktan Kurtulma
B. Sorumluluk Sınırı
C. Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı
IV. GÖNDERENİN SORUMLULUĞU İLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR
V. BİLDİRİM
§29.Yolcu Taşımaları
I. GENEL OLARAK
II. TARAFLARIN HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Yolcunun
1. Talimatlara Uyma Borcu
2. Seferin Yapılamaması Durumunda
3. Seferin Duraklaması Durumunda
4. Seferin Gecikmesi Durumunda
B. Taşıyıcının
1. Yolcuyu Varma Yerine Ulaştırma
2. Ücret İsteme Hakkı
3. Bagajdan Dolayı Sorumluluk ve Hapis Hakkı
4. Yolcunun Ölümü Durumundaki Yükümlülükler
III. TAŞIYICININ SORUMLULUĞU
IV. YÖNETMELİK
§30.Taşıma İşleri Kitabına İlişkin
Ortak Hükümler
I. GENEL OLARAK ve KAPSAM
II. SORUMLULUĞUN DARALTILMASI ve KALDIRILMASI
III. ZAMANAŞIMI
EK: DENİZ ALACAKLARINA KARŞI MESULİYETİN SINIRLANDIRILMASI HAKKINDA 1976 TARİHLİ MİLLETLERARASI SÖZLEŞME [DENİZ ALACAKLARINA KARŞI MESULİYETİN SINIRLANDIRILMASI HAKKINDA 1976 TARİHLİ MİLLETLERARASI SÖZLEŞMEYİ TADİL EDEN 1996 PROTOKOLÜ ile BİRLİKTE]
KAYNAKÇA