Anayasa'nın 62. maddesinde, Devletin, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gereken tedbirleri alacağı düzenlenmiştir. Bu pozitif yükümlülüğe de uygun olarak, 3201 sayılı Kanun, yurt dışında bulunan vatandaşların ülkeye döndüklerinde yurt dışında geçen bazı sürelerini sigortalı hizmetten saydırarak değerlendirmesine ve sosyal güvenlik koruması altına girmesine imkan tanımıştır. Böylece, borçlanılarak değerlendirilen süreler, uzun vadeli sigorta kollarından yararlanmak için aranan sigortalılık süresinde ve prim ödeme gün sayısında dikkate alınacaktır. Yurt dışında çok sayıda vatandaşı bulunan ülkemizde, yurt dışı borçlanması tercih edilen bir yol olmuştur. Yurt dışında geçen sürelerin değerlendirilmesinde uygulanacak esaslar belirlenirken, ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri de dikkate alınmalıdır. Türkiye'nin taraf olduğu ikili sosyal güvenlik sözleşmelerinde, sigortalılık başlangıcı, prim transferi, sigortalılık sürelerinin birleştirilmesi ve kısmi aylığa hak kazanma yönünden pek çok özel hüküm bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanun ve 3201 sayılı Kanun'un zaman içinde uğradığı değişiklikler, bu değişikliklerin devam eden sosyal sigorta ilişkilerine ne şekilde uygulanacağının da tespitini gerektirir. Çalışmada, mevzuatta yapılan değişikliklerin ele alınarak, sosyal güvenlik sözleşmelerindeki hükümler de dahil olmak üzere, konunun tüm yönleriyle değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu hususta, yabancı ülke uygulamaları da incelenerek, öğreti görüşleri ve yargı kararları ile Kurum uygulamasına birlikte yer verilmiş, tartışmalı konularda çözüm önerileri sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
YURT DIŞI SÜRELERİNİN BORÇLANILMASI KAVRAMI VE YURT DIŞINDA BULUNAN VATANDAŞLARIN SOSYAL GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA BİR ÇÖZÜM OLARAK SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ
I. YURT DIŞI SÜRELERİNİN BORÇLANILMASI KAVRAMI
A. TÜRK HUKUKUNDA KAVRAMIN DOĞUŞU
B. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ
II. TARİHSEL GELİŞİMİ
A. Anayasal Düzenlemeler
B. 2147 Sayılı Kanun
C. 3201 Sayılı Kanun
İKİNCİ BÖLÜM
YURT DIŞI BORÇLANMASINDAN YARARLANMANIN KOŞULLARI
I. KİŞİ BAKIMINDAN KANUNUN KAPSAMINDA OLUNMASI
A. Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Bulunması ve Çalışması
B. Türk Vatandaşı Olmak veya Doğumla Türk Vatandaşı Olup da Çıkma İzni Alarak Türk Vatandaşlığını Kaybetmiş Olmak
C. 18 Yaşını Doldurmuş Olmak
D. Hak Sahibi Olmak
II. BELİRLİ NİTELİKTE YURT DIŞI SÜRELERİNİN BULUNMASI
A. Borçlanmaya Konu Sürelere Genel Bir Bakış
B. Yurt Dışında Geçen Sigortalılık Süreleri
C. Yurt Dışında Geçen İşsizlik Süreleri
D. Yurt Dışında Ev Kadını Olarak Geçirilen Süreler
E. Zorunlu Göçe Tabi Tutulanların Çalışma Süreleri
F. Borçlanılamayacak Süreler
III. KURUMA BAŞVURU YAPILMASI
A. Başvurulacak Kuruluş
B. Başvuru Şekli
C. Başvuru Süresi
D. Başvuru Tarihinin Belirlenmesi
IV. BORÇLANILACAK SÜRELERİN BELGELENDİRİLMESİ
A. Genel Bakış
B. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmiş Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler
C. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler
D. Gemi Adamı Olarak Geçen Sürelere Ait Belgeler
E. Ev Kadını Olarak Geçen Sürelere Ait Belgeler
V. PRİM BORCUNUN ÖDENMESİ
A. Borçlanma Tutarının Hesaplanması
B. Borç Miktarının Tebliği ve Tahakkuk Ettirilen Miktara Karşı Dava Açılması
C. Borcun Ödenmesi
VI. BORÇLANMADAN VAZGEÇME, BORÇLANMANIN İPTALİ VE BORÇLANMA MİKTARININ İADESİ
A. Borçlanmadan Vazgeçme
B. Borçlanmanın İptali
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YURT DIŞI BORÇLANMASININ SONUÇLARI
I. BORÇLANILAN SÜRELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
A. Yurt Dışı Borçlanmasının Sigortalılık Başlangıç Tarihine ve Sigortalılık Süresine Etkisi
B. Yurt Dışı Borçlanmasının Prim Ödeme Gün Sayısına Etkisi
C. Sigortalılık Statüsünün Belirlenmesi
D. Borçlanılan Sürelerin İlgili Aylara Mal Edilmesi
II. AYLIK BAĞLANMASI
A. Genel Olarak
B. Aylık Bağlama Koşulları
C. Yoklama İşlemleri
D. Aylığın Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması
E. Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Bağlanan Kısmi Aylıkların Tam Aylığa Dönüştürülmesi
III. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNE GÖRE TRANSFERİ SAĞLANAN PRİMLERİN İADESİ
A. Genel Bakış
B. Türk-İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Prim Transferleri ve Transfer Edilen Primlerin İadesi
SONUÇ
KAYNAKÇA