Kayyımlık kurumu, esas olarak Türk Medeni Hukukunda düzenlenmiş olmakla birlikte çeşitli nedenlerle hukuki işlemleri doğrudan doğruya yapamayacak olan kişilerin menfaatlerini korumayı ve yaşamlarını sorunsuz şekilde idame ettirmeye devam etmelerini sağlamaktadır. Bununla beraber kayyımlık kurumunun süjesinin, mutlaka bir gerçek kişi olması şart değildir. Kayyımlık tesisine tüzel kişilerin de zaman zaman ihtiyaç duyması mümkündür. Kayyımlık tesisine ihtiyaç duyan tüzel kişilerin de başında hiç şüphesiz ki anonim şirket gelmektedir. Gerçekten de özellikle yönetim kurulu ile anonim şirket arasında somut bir olay veya dava kapsamında menfaat çatışmasının meydana gelmesi sebebiyle yönetim kurulunun, şirketi söz konusu olay veya davada temsil edememesi mümkündür. Benzer şekilde anonim şirketteki yönetim organının, çeşitli sebepler uyarınca geçici surette bulunmaması da mümkündür. İşte bu ve benzeri durumlarda, anonim şirkette kayyımlık kurumu gündeme gelecektir. Buna göre vesayet makamınca anonim şirkette tesis edilecek kayyımlık kurumu ile, özellikle yönetim organıyla menfaat çatışmalarının meydana geldiği dava veya olaylarda şirket temsil edilecek veya yönetim organının geçici surette bulunmadığı durumlarda anonim şirket geçici olarak yönetilecektir. "Anonim şirkette kayyımlık" konusu, uygulamada sıkça karşılaşılan bir konu olmakla beraber Türk hukukunda sınırlı şekilde incelenmiş ve sadece makale yazımıyla ve yüksek lisans tezi düzeyinde kalmıştır. Bu çalışmayla konuyla ilgili özellikle makale niteliğindeki münferit çalışmalar, yüksek mahkemelerin kararlarıyla harmanlanmış ve aynı zamanda anonim şirketteki kayyımlık konusunda Türk hukukunda daha önce tartışılmamış ve değinilmemiş konulara da temas edilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK KAYYIMLIK VE KAYYIMLIĞIN ŞİRKETLER HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ
I. KAYYIMLIK KAVRAMI
A. Kavram
B. Tarihsel Gelişim
C. Amaç
II. KAYYIMLIĞIN TÜRLERİ
A. Genel Olarak
B. Temsil Kayyımlığı
C. Yönetim Kayyımlığı
D. İsteğe Bağlı Kayyımlık
III. KAYYIMLIĞIN UYGULAMA ALANI
A. Medeni Hukukta Kayyımlık
B. Ticaret Hukukunda (Şirketler Hukuku Özelinde) Kayyımlık
C. Ceza Hukukunda Kayyımlık
D. İcra ve İflas Hukukunda Kayyımlık
IV. TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİYLE BİRLİKTE KARŞILAŞTIRMALI ANONİM ŞİRKETLER HUKUKU YÖNÜNDEN KAYYIMLIK
A. İsviçre Hukukunda
B. Türk Hukukunda
V. ANONİM ŞİRKETTEKİ KAYYIMLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER VE HÜKÜMLERİN UYGULANMA SIRASI
A. Anonim Şirketteki Kayyımlığa Uygulanacak Hükümler
B. Anonim Şirketteki Kayyımlığa Hükümlerin Uygulanma Sırası

 

İKİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETTE KAYYIMLIK İLİŞKİSİNİN KURULMASI
I. ANONİM ŞİRKETTE KAYYIMLIK TESİSİNE İHTİYAÇ DUYULAN DURUMLAR
A. Anonim Şirkette Temsil Kayyımlığı Kurulmasını Gerekli Kılan Durumlar
B. Anonim Şirketlerde Yönetim Kayyımlığı Kurulmasını Gerekli Kılan Durumlar
II. ANONİM ŞİRKETLERDEKİ KAYYIMLIĞIN HUKUKİ NİTELİĞİ
A. Geçici Hukuki Koruma Kavramı, Geçici Hukuki Korumayı Haklı Kılan Sebepler ve Geçici Hukuki Korumanın İşlevleri
B. Mahkemenin, "Anonim Şirkete Kayyımlık Tesis Edilmesi" Şeklindeki Kararının, Geçici Hukuki Koruma Niteliğinde Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
C. Geçici Hukuki Korumaların Sınıflandırılması ve Anonim Şirkette Kayyımlık Tesisine İlişkin Kararın Sınıflandırmadaki Yeri
D. Anonim Şirkette Kayyımlık Tesisine İlişkin Geçici Hukuki Korumanın Anlamı ve Amacı
III. ANONİM ŞİRKETLERDE KAYYIMLIĞIN KURULMASINDA VEYA KAYYIM ATANMASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME VE KAYYIMLIĞIN KURULMASINA VEYA KAYYIM ATANMASINA İLİŞKİN YARGILAMA SÜRECİ
A. Anonim Şirketlerde Kayyımlığın Kurulmasında veya Kayyım Atanmasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
B. Kayyımlığın Kurulmasına veya Kayyım Atanmasına İlişkin Yargılama Süreci
C. Kayyımlık Tesisine İhtiyaç Duyulan Davaların Kayyımlık Tesisi Kararının Alınmaması Karşısındaki Sonuçları
IV. KAYYIM İLE ANONİM ŞİRKET ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ
A. Kayyım İle Anonim Şirket Arasındaki Hukuki İlişkinin Doktrindeki Görüşler Bağlamında Değerlendirilmesi
B. Anonim Şirket İle Kayyım Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği ve İlişkiye Uygulanacak Hükümler
V. ANONİM ŞİRKETLERDE KAYYIMLIK TESİSİNİN ETKİLERİ
A. Şirket Varlığının Devam Etmesi
B. Kayyımlık Tesisinin Anonim Şirketin Hak ve Fiil Ehliyetine Etkisinin Değerlendirilmesi
C. Kayyım Atanmasının, Şirketin Organları Üzerindeki Etkileri
D. Kendisine Kayyım Atanan Şirketteki Pay Sahiplerinin Durumu

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAYYIMIN GÖREVLERİ, YETKİLERİ, YÜKÜMLÜLÜKLERİ, DENETLENMESİ VE HAKLARI
I. KAYYIMIN GÖREVLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE YETKİLERİ
A. Temsil Kayyımının Görevleri ve Yükümlülükleri ile Yetkileri
B. Yönetim Kayyımının Görevleri ve Yükümlülükleri ile Yetkileri
C. Temsil ve Yönetim Kayyımının Ortak Yükümlülükleri
II. KAYYIMIN İŞLEMLERİNİN DENETLENMESİ İLE KAYYIM KARARLARINA KARŞI ŞİKAYET VE İTİRAZ
A. Ticaret Mahkemesinin Denetim Yetkisi
B. Kayyım Kararlarına Karşı Şikayet ve İtiraz
III. KAYYIMIN HAKLARI
A. Genel Olarak
B. Ücret Alma Hakkı
C. Yapılan Masrafları Talep Hakkı
D. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı
E. İstifa Hakkı

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KAYYIMIN GÖREVİNİN VE KAYYIMLIĞIN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI İLE KAYYIMIN SORUMLULUĞU
I. KAYYIMIN GÖREVİNİN SONA ERMESİ
A. Genel Olarak
B. Kayyımlık Görevinin Sona Erdiği Durumlar
C. Kayyımın Görevinin Sona Ermesinin Sonuçları
II. KAYYIMLIĞIN SONA ERMESİ
A. Kayyımlığın Anonim Şirkete Özgü Nedenlerle Sona Ermesi
B. Kayyımlığın Temsil Kayyımlığına Özgü Nedenlerle Sona Ermesi
C. Kayyımlığın Yönetim Kayyımlığına Özgü Nedenlerle Sona Ermesi
D. Kayyımlığın Kaldırılmasına Yönelik Talebin Vesayet Makamınca Değerlendirilmesi ve Kayyımlığın Sona Ermesinin Sonuçları
III. KAYYIMIN HUKUKİ SORUMLULUĞU
A. Yönetim ve Temsil Kayyımının Hukuki Sorumluğunun Hangi Hükümlere Tabi Olduğu Sorunu
B. Kayyımın Sorumluluğuna Hakim Olan Prensipler
C. Temsil ve Yönetim Kayyımının Sorumluğunun Şartları
D. Sorumluluk Davası
IV. KAYYIMININ, TÜRK CEZA KANUNU ÖZELİNDE CEZAİ SORUMLULUĞU
A. Ön Sorun: Anonim Şirkete Atanan Kayyımın, "Kamu Görevlisi" Sayılıp Sayılmadığının Değerlendirilmesi
B. Genel Olarak
C. Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi Veya Belgelerin Açıklanması Suçu (TCK m. 239)
D. Görevi Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 257)
E. Zimmet Suçu (TCK m. 247)
SONUÇ

 

KAYNAKÇA