Hava yolu yolcu taşımacılığı özellikle 20. yüzyıldan itibaren hızlı bir gelişim göstermiş ve yoğun bir şekilde tercih edilmeye başlanmıştır. Dolayısıyla bu taşıma türünde birçok olumsuzluk yaşanabilmektedir. Bunların belki de en önemlisi gecikmedir. Buna göre, yolcular bakımından hem kalkış noktasında bir gecikmenin yani günümüzde bilinen adıyla rötarın ya da varma noktasında bir gecikmenin meydana gelmesi söz konusu olabilir. Her iki gecikme durumunda da yolcular genellikle zarara uğrar. Bu bağlamda, yolcuların mağduriyetlerinin giderilmesi ve kendilerine bazı hakların tesis edilmesi gerekir. Hava yolu yolcu taşımacılığına ilişkin ulusal ve uluslararası hukukta hangi mevzuatın uygulanacağının tespiti ve bu mevzuatın doğru bir şekilde uygulanması, bu taşıma türünü tercih eden yolcuların mağduriyetlerinin giderilmesi noktasında önem arz eder. Ayrıca bu tespitler yalnızca yolcular açısından değil, aynı zamanda hava yolu taşımacılığını gerçekleştiren taşıyıcılar açısından da yolculara karşı hukuki sorumluluklarının öngörülebilirliği bakımından kritik öneme sahiptir. Bu çalışmada, kalkış ve varma noktalarındaki gecikmelerden doğan zararların hangi kapsam ve ölçütler çerçevesinde tazmin edilebileceği incelenmiş, ayrıca tazminat dışındaki diğer hakların nasıl tesis edilmesi gerektiğine dair çözüm önerileri sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HAVA YOLU YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİNE UYGULANMASI GEREKEN KURALLAR
1. Genel Olarak
2. Hava Yolu Yolcu Taşıma Sözleşmesine Uygulanacak Mevzuat
2.1. İç Hat/Yurt içi Hava Yolu Yolcu Taşıma Sözleşmeleri Bakımından
2.1.1. Türk Sivil Havacılık Kanunu
2.1.2. Uluslararası Konvansiyonlar
2.1.3. Türk Ticaret Kanunu
2.1.4. Türk Borçlar Kanunu
2.1.5. Genel İşlem Şartları
2.1.6. Özel Sözleşme Şartları
2.2. Dış Hat/Uluslararası Hava Yolu Yolcu Taşıma Sözleşmeleri Bakımından
2.2.1. Genel Olarak
2.2.2. Varşova/La Haye Sistemi
2.2.3. 1999 Tarihli Montreal Konvansiyonu
2.2.4. Ulusal Hukuk
2.2.5. IATA Kuralları
2.2.6. Özel Sözleşme Şartları
3. VK, MK ve TSHK'nın Uygulanma Şartları
3.1. Genel Olarak
3.2. Hava Yolu Yolcu Taşımasına İlişkin Bir Sözleşme
3.2.1. Genel Olarak
3.2.2. Hava Yolu Yolcu Taşıma Sözleşmesi
3.3. Hava Yolu Taşıma Taahhüdünün Bulunması
3.4. Sözleşmenin Uluslararası Nitelikte Olması
3.5. Taşıma Faaliyetinin Ücret Karşılığında Yapılması
3.6. Taşıma Faaliyetinin Hava Aracı İle İcra Edilmesi
3.7. Sözleşmesinin Konusunun Canlı İnsan Olması

 

İKİNCİ BÖLÜM
HAVA TAŞIYICISININ YOLCU TAŞIMASINDAKİ GECİKMEDEN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE KAPSAMI
1. Genel Olarak
2. Sorumluluğun Şartları ve Hukuki Niteliği
2.1. Genel Olarak
2.2. Gecikme Kavramı
2.3. Sorumluluğun Şartları
2.3.1. VK, MK ve TSHK Bakımından
2.3.2. AB Tüzüğü ve Yolcu Hakları Yönetmeliği Bakımından
2.4. Sorumluluğun Hukuki Niteliği
3. Sorumluluğunun Kapsamı ve Yolcu Hakları
3.1. Varma Noktasındaki Gecikme Bakımından
3.2. Kalkış Noktasındaki Gecikme Bakımından
3.2.1. Uçağa Kabul Edilmeme ve Uçuş İptali Hallerinin Kalkış Noktasındaki Gecikme Olarak Kabul Edilip Edilmeyeceği Sorunu
3.2.2. Kalkış Noktasındaki Gecikme Halinde Yolcu Hakları
4. Hava Taşıyıcısının Sorumluluktan Kurtulması
4.1. Genel Olarak
4.2. VK, MK ve TSHK Bakımından
4.2.1. Sorumluluk Karinesinin Çürütülmesi
4.2.2. Yolcunun Müterafik Kusuru
4.2.3. Süresinde Dava Açılmaması
4.3. AB Tüzüğü ve Yolcu Hakları Yönetmeliği Bakımından
4.3.1. Olağanüstü Sebepler
5. Hava Taşıyıcısının Sınırlı Sorumluluktan Yararlanamadığı Haller
5.1. Sözleşme İle Sınırsız Sorumluluğun Belirlenmesi
5.2. Yolcu Biletinin Hiç veya Gereği Gibi Düzenlenmemesi
5.3. Hava Taşıyıcısının veya Adamlarının Belirli Davranışları
6. Hava Taşıyıcısının Kendi Adamlarının Fiillerinden Doğan Sorumluluğu

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SORUMLULUĞA YÖNELİK TALEP VE DAVALAR
1. Genel Olarak
2. Dava Sebebi ve Talebin Gerekçesi
3. Davacı
3.1. Kalkış Noktası Bakımından
3.2. Varma Noktası Bakımından
4. Davalı
4.1. Kalkış Noktası Bakımından
4.1.1. Hava Taşıyıcısı ve Diğer Sorumlular
4.2. Varma Noktası Bakımından
4.2.1. Hava Taşıyıcısı ve Adamları
5. Görevli ve Yetkili Mahkeme
5.1. Kalkış Noktası Bakımından
5.2. Varma Noktası Bakımından
6. İspat yükü
6.1. Kalkış Noktası Bakımından
6.2. Varma Noktası Bakımından
7. Hakların Tabi Olduğu Süre
7.1. Kalkış Noktası Bakımından
7.2. Varma Noktası Bakımından
SONUÇ

 

KAYNAKÇA