Bir alacağın belli bir malvarlığı unsuru üzerindeki ayni hak sayesinde güvence altında olması "ayni teminat" olarak ifade edilmektedir. Hava araçlarının finansmanını sağlamaya yönelik işlemlerin genellikle ayni teminata dayanması nedeniyle, bu işlemler bakımından karşılaşılan en önemli hukuki mesele, teminat konusu hava aracı üzerindeki ayni hak problemleridir. Taşınırlar üzerindeki ayni haklara uygulanacak hukukun tespiti konusunda ülkelerin farklı bağlama kuralları benimsemiş olmasının yanı sıra ulusal eşya ve icra-iflas hukukları arasındaki köklü farklılıklar nedeniyle, bir ülke hukukuna göre kurulmuş ayni hakkın başka bir ülkede tanınması ve etki doğurması sorun yaratabilmektedir. UNIDROIT tarafından hazırlanmış ve geniş bir katılıma ulaşmış olan Taşınır Donanım Üzerindeki Uluslararası Teminatlar Hakkında Sözleşme (Cape Town Konvansiyonu), içerdiği maddi hukuk ve usul hukuku kurallarıyla, yüksek maddi değere sahip ve kolaylıkla yer değiştirebilen bazı taşınırların (uçak, helikopter, vagon, lokomotif, tren, uzay aracı, uydu, uzay istasyonu vs.) ayni teminata dayalı krediyle satın alınmasını ve kiralanmasını kolaylaştırmayı amaçlayan bir milletlerarası antlaşmadır. Konvansiyon'a ilişkin olarak hava aracı nesnelerine (hava aracı gövdesi, hava aracı motoru, helikopter) özgü kurallar, Hava Aracı Protokolü'nde yer almaktadır. Bu çalışmada, ülkemiz bakımından 1 Aralık 2011 tarihinde yürürlüğe giren Cape Town Konvansiyonu ve Hava Aracı Protokolü tüm yönleriyle ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Türk hukukunda hava araçlarının teminat olarak kullanılması, hava aracı ipoteği, hava araçlarına ilişkin ayni teminat uyuşmazlıklarında Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi ve uygulanacak hukuk konuları da çalışmada ele alınmaktadır.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ AYNİ TEMİNATLAR
I. AYNİ TEMİNAT KAVRAMI
II. AYNİ TEMİNATIN FİNANSAL ÖNEMİ
III. HAVA ARACI KAVRAMI
IV. HAVA ARACI FİNANSMANI
A. Genel Olarak
B. Borç Finansmanı
C. Kiralama
V. TÜRK HUKUKUNDA HAVA ARAÇLARININ TEMİNAT OLARAK KULLANILMASI
A. Genel Olarak
B. Teslime Bağlı Rehin
C. Hapis Hakkı
D. Hava Aracı İpoteği
E. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni
F. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesi
G. Mülkiyetin Teminat Amacıyla ve Hükmen Teslim Harici Bir Yolla Devri
H. Finansal Kiralama

 

İKİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI ANTLAŞMALAR KAPSAMINDA HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ TEMİNATLARIN HUKUKİ REJİMİ
I. GENEL OLARAK
II. HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ HAKLARIN ULUSLARARASI DÜZEYDE TANINMASI HAKKINDA KONVANSİYON
III. TAŞINIR DONANIM ÜZERİNDEKİ ULUSLARARASI TEMİNATLAR HAKKINDA SÖZLEŞME VE TAŞINIR DONANIM ÜZERİNDEKİ ULUSLARARASI TEMİNATLAR HAKKINDA SÖZLEŞMEYE İLİŞKİN HAVA ARACI DONANIMINA ÖZGÜ KONULARA DAİR PROTOKOL
A. Genel Olarak
B. Konvansiyon'un Türk Hukukundaki Yeri
C. Konvansiyon ile Hava Aracı Protokolü'nün Amacı ve Temel Özellikleri
D. "Uluslararası Teminat" Kavramı
E. Konvansiyon'un Uygulanma Alanı
F. Konvansiyon'da Düzenlenen Tescil ve Sıra sistemi
G. Borçlunun Temerrüdü veya Aczi Halinde Alacaklının Nesneye İlişkin Hakları
H. Konvansiyon Kapsamındaki Uyuşmazlıklarda Yetkili Mahkeme

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK MİLLETLERARASI YETKİ VE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI KAPSAMINDA HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ TEMİNATLARIN HUKUKİ REJİMİ
I. GENEL OLARAK
II. HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ TEMİNATLARA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARDA YETKİLİ MAHKEME
A. Genel Olarak
B. Uyuşmazlığın Esası Hakkında Yetkili Mahkeme
C. İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Kararı Bakımından Yetkili Mahkeme
III. HAVA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ TEMİNATLARA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARA UYGULANACAK HUKUK
A. Genel Olarak
B. Ayni Haklara Uygulanacak Hukuku Gösteren Genel Kural
C. Hava Taşıma Araçları Üzerindeki Ayni Haklara Uygulanacak Hukuku Gösteren Özel Kural
D. Tasarruf Ehliyetine Uygulanacak Hukuk
E. Ayni Hak İşlemlerinin Şekline Uygulanacak Hukuk
IV. İFLASA UYGULANACAK HUKUK
SONUÇ

 

KAYNAKÇA