Bu çalışmada yoklama memurlarına Vergi Usul Kanunu'nun 127/1, c, d, e maddeleri uyarınca tanınan elkoyma yetkileri ile vergi inceleme elemanlarına tanınan vergisel arama ve aramadan sonra hakim kararına dayanmayan elkoyma olasılıkları (VUK m. 143/5, 145/3, 145/5) Anayasa'nın 2, 13 ve 20/2'nci maddelerine aykırılıklar yönünden ele alınmıştır. Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alıp Vergi Usul Kanunu'nda açıkça yer almayan; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde vergisel arama, avukat bürolarında arama, elkoyma ve postada elkoyma, bilgisayarlarda arama, vergi suçlarının örgütlü olarak işlenmesi halinde iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi konuları incelenmiştir. Defter ve belgeleri gizleme suçu (VUK m. 359/a-2), defter ve belgelere elkoyma tehdidi ile vergi yükümlüsünün inceleme tutanaklarını imzaya zorlanması (VUK m. 141/2) susma hakkı ve ölçülülük ilkesi bağlamında hak ihlalleri açısından ele alınmıştır. Son olarak, vergisel müdahalelerle vergi yükümlüsünün özel yaşamının gizliliği hakkının ihlali halinde, idarenin tazminat sorumluluğu, cezai sorumluluk ve delil yasakları konuları yargısal kararlar ve bilimsel görüşler çerçevesinde incelenerek aksaklıklar saptanmış ve çözüm önerileri sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

 

İÇİNDEKİLER

 

Giriş
Birinci Bölüm
Vergilendirme İlişkisi Bakımından Özel Yaşamın Gizliliği Hakkının Sınırlandırılması ve Korunması
1. Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı ve Vergilendirme İlişkisi
1.1. Kavram Olarak Özel Yaşamın Gizliliği
1.2. Bağımsız Bir Hak Olarak Doğuşu Ve Gelişimi
1.3. Öğretideki Görüşler ve Yargısal Kararlar Işığında Özel Yaşamın Gizliliği Hakkının Kapsamı
1.4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı Kapsamında Korunan Değerler
1.5. Vergi Hukuku Açısından Önemi
1.6. Vergi Hukuku Açısından Çeşitli Ülkelerdeki Görünümü
1.7. Türkiye'deki Gelişimi ve 1982 Anayasası
1.8. Vergilendirme Yetkisinin, Hukuki Güvenlik İlkesi ve Hazine Yararı Yönünden, Temel Hak ve Özgürlükler İle Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı Karşısında Sınırlandırılması
2. Vergilendirme Yoluyla Özel Yaşamın Gizliliği Hakkının Sınırlandırılması
2.1. Genel Olarak
2.2. Müdahalenin Hukuka Dayalı Olması
2.3. Demokratik Toplumda Gereklilik
2.4. Ölçülülük
2.5. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde Bulunmayan Ölçütler
2.6. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı ve Vergi Tarh İşleminde Yetki Saptırması
2.7. Temel Hak ve Özgürlüklerin Kullanılmasının Durdurulması
3. Vergisel Müdahaleler Karşısında Özel Yaşamın Gizliliği Hakkının Korunmasının Hukuki Dayanakları
3.1. Uluslararası ve Bölgesel Sözleşmelerle Korunma
3.2. İç Hukukumuzdaki Koruyucu Düzenlemeler
3.3. Türk Anayasa Yargısında Norm Denetimi ve Anayasa Mahkemesi'ne "Olay Temelli" Bireysel Başvuru Hakkı
3.4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Hakkı

 

İkinci Bölüm
Vergi Yükümlüsünün Denetim Yolları Ekseninde Özel Yaşamın Gizliliği Hakkına Müdahale Alanları ve Değerlendirilmesi
1. Yoklama
1.1. Yoklama Kavramı ve Yoklamanın Amacı
1.2. Yoklama Yetkisi
1.3. Yoklama Usulü
1.4. Elektronik Yoklama (E-yoklama)
1.5. Yoklama Tutanakları
1.6. Yoklamaya Yetkili Olanlara Tanınan "Elkoyma" Yetkisi
1.7. Yoklama Memurlarının İhbar Üzerine Gidilen Yerlerde Defter ve Belgelere Elkoymaları Karşısında Danıştay ve Yargıtay'ın Verdiği Çelişik Kararlar ve Değerlendirilmesi
2. Vergi İncelemesi
2.1. Vergi İncelemesi Kavramı ve Vergi İncelemesinin Amacı
2.2. İnceleme Yetkisi
2.3. İnceleme Usulü
2.4. İncelemeye İbraz Edilmeyen Defter ve Belgelerin Mahkemeye İbraz Edilmesi
3. Vergisel Arama
3.1. Kavram ve Hukuksal Niteliği
3.2. Vergisel Aramanın Ön Şartları
3.3. Vergisel Aramanın Şartları
3.4. Vergisel Aramanın Gerçekleştirilmesi ve Özel Yaşama Müdahale Yönünden Sonuçları
3.5. Ceza Muhakemesi Kanunu'nda Yer Alıp Vergi Usul Kanunu'nda Yer Almayan Arama ve Elkoymaya İlişkin Özel Koşullar
4. Bilgi Toplama VE Bilgi Paylaşımı
4.1. Kavram
4.2. Talep Üzerine Bilgi Verme
4.3. Sürekli Bilgi Verme
4.4. Kişisel Verilerin Korunması
4.5. Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı
4.6. Yurtiçi Bilgi Paylaşımı
4.7. Uluslararası Anlaşmalar Gereğince Bilgi Paylaşımı
5. Genel Değerlendirme
5.1. Yoklama
5.2. Vergi İncelemesi
5.3. Vergisel Arama
5.4. Bilgi Toplama ve Bilgi Paylaşımı

 

Üçüncü Bölüm
Vergisel Müdahalelerle Özel Yaşamın Gizliliği Hakkının İhlali
1. İdarenin Tazminat Sorumluluğu
1.1. İdarenin Tazminat Sorumluluğunun Dayanakları
1.2. Sorumluluk Nedenleri
1.3. Tazminat Talebinde Genel Görevli Yargı Yolu
1.4. Vergi Kaçakçılığı Suçlarının Soruşturulması Sırasında Uygulanan Haksız Arama ve Elkoyma Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Talebinde Görevli Yargı Yolu
1.5. Hizmet Kusuru Halinde Zararın Talep ve Dava Edilmesi ve İdarenin Rücu Yetkisi
1.6. Kişisel Kusurdan Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğu
2. Cezai Sorumluluk
3. Delil Yasakları
3.1. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında, Vergi Hukuku ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil Yasakları (AY m. 38/6, AİHS m. 6)
3.2. Delillerin Serbestliği İlkesinin Vergi Hukuku ve Ceza Hukukundaki Yasal İstisnaları
3.3. Her Delil Elde Etme Yasağında Delil Değerlendirme Yasağının da Bulunup Bulunmadığı
3.4. Vergilendirme Yoluyla Özel Yaşamın Gizliliğine Müdahale Açısından, Özel Kişilerce Elde Edilen Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi
3.5. Vergilendirme Yoluyla Özel Yaşamın Gizliliği Hakkına Müdahale Sırasında Elde Edilen Hukuka Aykırı Delillerin Danıştay ve Yargıtay İçtihatlarına Göre Değerlendirilmesi
Sonuç

 

Kaynakça