Devletler, bir başka devletin mahkemeleri tarafından verilmiş kararlara etki tanımak zorunda değildir. Buna karşılık, devletlerin yabancı mahkeme kararlarına kendi ülkelerinde etki tanımaları sağladığı çeşitli faydalardan ötürü bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada, hangi yabancı kararlara etki tanınabileceği ve bunun ölçütlerinin neler olması gerektiği soruları gündeme gelir. Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizine imkan tanınmasındaki menfaatler, karara etki tanıyacak olan devletin muhafaza etmesi gereken diğer bazı menfaatler ile karşı karşıya gelmektedir. Burada gözetilmesi gereken menfaatler dengesi çerçevesinde; bu çalışmanın konusunu oluşturan menfaat, hukuki dinlenilme hakkıdır.
Bu çalışma, yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi bakımından hukuki dinlenilme hakkına uyulmuş olmasının Türk hukukunda bir koşul olarak düzenlenmesini incelemektedir. Hukuki dinlenilme hakkının tanıma ve tenfiz davalarındaki etkilerini inceleyebilmek için, öncelikle hukuki dinlenilme hakkı ele alınmıştır. Bu kapsamda gerek mevzuatımızdaki düzenlemeler gerekse Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı çerçevesinde hukuki dinlenilme hakkının tanımı ve unsurları ortaya konulmuştur. Ardından, hukuki dinlenilme hakkına uyulmuş olmasının tanıma ve tenfiz koşulu olarak Türk hukukunda nasıl düzenlendiği ve söz konusu düzenlemelerin uygulamadaki yansımaları ele alınmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
§1. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI VE UNSURLARI
I. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKININ TANIMI
II. BİLGİLENME HAKKI
A. Bilgilenme Hakkının Maddi Yönü
B. Bilgilenme Hakkının Şekli Yönü
III. AÇIKLAMA HAKKI
A. Açıklama Hakkının Konusu ve Kapsamı
B. Açıklama Hakkının Sınırları ve Kullanılması
IV. DİKKATE ALINMA HAKKI
A. Dikkate Alınma Hakkının Anlamı ve Konusu
B. Gerekçe ve Önemi
C. Sürpriz (Şaşırtıcı) Karar Verme Yasağı
İKİNCİ BÖLÜM
§2. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKINA UYULMUŞ OLMASININ TANIMA VE TENFİZ KOŞULU OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
I. TÜRK HUKUKUNDA VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI İHLALLERİNİN TANIMA VE TENFİZ KOŞULU OLARAK DÜZENLENİŞİ
A. Konunun Türk Hukukunda Düzenlenişi
B. Konunun Bazı Yabancı Hukuk Sistemlerinde Düzenlenişi
II. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKININ UNSURLARI ÇERÇEVESİNDE KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
A. Bilgilenme Hakkının İhlal Edilmiş Olması
B. Açıklama Hakkının İhlal Edilmiş Olması
C. Dikkate Alınma Hakkının ve Bu Bağlamda Gerekçeli Karar Hakkının İhlal Edilmiş Olması
III. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKININ TANIMA VE TENFİZ DAVALARINDA İNCELENMESİNE İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR
A. Hukuki Dinlenilme Hakkı İhlali ve Dürüstlük Kuralı
B. Hukuki Dinlenilme Hakkı İhlallerinin İtiraz Üzerine İncelenebilecek Oluşu
C. Tanıma ve Tenfiz Davalarında İspat Yükü
D. Tanıma ve Tenfiz Davalarının Basit Yargılama Usulüne Tabi Olması
E. Uygulanan Usul Kurallarının Türk Hukukundakilerden Farklı Olmasının İhlal için Yeterli Olmaması
SONUÇ
I. TÜRK TANIMA VE TENFİZ HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELERİN HUKUKİ DİNLENİLME HAKKININ KORUNMASI İÇİN TEORİK AÇIDAN YETERLİ OLUŞU
II. TANIMA-TENFİZ DAVALARINA ÖZGÜ USULİ HÜKÜMLERDEN VE UYGULAMADAN KAYNAKLANAN SORUNLARIN GİDERİLMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER
KAYNAKÇA