Örtülü sermaye, öz sermayenin getirisi olan temettünün vergilendirilecek kazancın tespitinde indirim konusu yapılamamasına karşın borçlanma faizlerinin indirilebilmesinin sağladığı vergisel avantajdan yararlanmak amacıyla kullanılan, hukuka uygun olmayan bir vergiden kaçınma yöntemidir.
Örtülü sermaye, devletlerin vergi gelirlerinde aşınmaya neden olduğundan bir ülke içi sorundur ve devletler iç hukuk kurallarıyla bunu önleme çabası içindedirler. Aynı zamanda, çok uluslu şirketlerin sınır ötesi borçlanma stratejileri yoluyla, ülkelerin vergi sistemlerindeki farklılıklardan yararlanarak ülkeler arası kar aktarımı yapmalarına imkan vermesi nedeniyle uluslararası kurumların düzenlemeleri ve devletler arası iş birliğiyle çözüm yöntemleri geliştirilmektedir.
Çalışmada, vergi hukuku bakımından örtülü sermaye kavramsal olarak ortaya konulmuş; örtülü sermayenin önlenmesine ilişkin yaklaşımlar ile bu konudaki OECD, BM ve AB'nin çalışmaları ve diğer ülkelerin uygulamaları araştırılmıştır. Çalışmanın ekinde ülkeler tarafından uygulanan kurallar özet tablo olarak verilmiştir.
Türk vergi sistemindeki örtülü sermaye düzenlemeleri ve bunların uygulamasına yönelik vergi idaresinin ikincil metinlerdeki yorum ve açıklamaları, tartışmalı konular ve bunlara ilişkin literatürdeki görüşler ve yargı kararları detaylı olarak incelenmiştir. Ülkemizdeki örtülü sermaye normu uluslararası kuruluşların önerileri ve diğer ülkelerin uygulamaları ile karşılaştırmalı olarak ve Anayasal vergilendirme ilkeleri açısından değerlendirilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Genel Olarak Örtülü Sermaye
1. Örtülü Sermaye Kavramı
1.1. Tanım
1.2. Örtülü Sermayenin Unsurları
1.3. Terim
2. Yakın ve İlişkili Kavramlardan Ayırt Edilmesi
2.1. Örtülü Sermaye ile Sermaye Farkı
2.2. Örtülü Sermaye ile Öz Sermaye Farkı
2.3. Örtülü Sermaye ile Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Farkı
3. Örtülü Sermayeyi Doğuran Nedenler
3.1. Genel Açıklama
3.2. Örtülü Sermayeyi Doğuran Vergi Dışı Nedenler
3.3. Örtülü Sermayeyi Doğuran Vergisel Nedenler
4. Örtülü Sermayenin Sonuçları
4.1. İşletmeler Açısından Sonuçları
4.2. Makroekonomik Açıdan Sonuçları
5. Örtülü Sermayenin Hukuk Düzeni İçindeki Yeri
6. Örtülü Sermayenin Hukuki Niteliği
6.1. Muvazaa ve Peçeleme Açısından Niteliği
6.2. Vergi Planlaması, Vergiden Kaçınma ve Vergi Kaçırma Açısından Niteliği
İkinci Bölüm
Örtülü Sermayenin Önlenmesi
1. Genel Açıklama
2. Vergi Güvenliği ve Vergi Güvenlik Önlemi
3. Vergi Güvenlik Önlemlerinin Sınıflandırması
3.1. Genel Amaçlı ve Özel Amaçlı Vergi Güvenlik Önlemleri
3.2. Vergi Kaçırmayı Önleyici ve Vergiden Kaçınmayı Önleyici Güvenlik Önlemleri
3.3. Uluslararası Vergi Güvenlik Önlemleri
4. Örtülü Sermayenin Tespiti ve Önlenmesine İlişkin Yaklaşımlar
4.1. Özel Düzenleme Yapılmadan Genel Kurallarla Tespit ve Önleme Yaklaşımı
4.2. Örtülü Sermayeye İlişkin Özel Kurallarla Tespit ve Önleme Yaklaşımı
5. Örtülü Sermayenin Önlenmesine Yönelik Özel Kurallara İlişkin Yaklaşımlar
5.1. Bilanço Kalemlerini Esas Alan Geleneksel Yaklaşımlar
5.2. Gelir Tablosu Kalemlerini Esas Alan Yaklaşımlar
5.3. Örtülü Sermayenin Önlenmesine Yönelik Diğer Yaklaşımlar
6. Örtülü Sermayede Tarafların Tespitine İlişkin Yaklaşımlar
6.1. İlişkili Kişi Yaklaşımı
6.2. Ortaklık ve İlişki Aramayan Yaklaşım
7. Örtülü Sermayenin Yaptırımı ve Düzeltme İşlemleri
7.1. Örtülü Sermayenin Yaptırımı
7.2. Düzeltme İşlemleri
8. Örtülü Sermaye ve Vergi Anlaşmaları
8.1. Vergi Anlaşmalarının Hukuki Niteliği
8.2. Vergi Anlaşmaları ve İç Hukuk Kuralarında Uygulama Önceliği
8.3. Örtülü Sermaye Uygulamasında Vergi Anlaşmaları ve İç Hukuk Kurallarının Etkileşimi
Üçüncü Bölüm
Örtülü Sermaye Konusunda Uluslararası Kuruluşların Çalışmaları ve Ülke Uygulamaları
1. Uluslararası Kuruluşların Çalışmaları
1.1. OECD'nin Çalışmaları
1.2. Birleşmiş Milletlerin Çalışmaları
1.3. Avrupa Birliğinin Çalışmaları
2. Çeşitli Ülkelerin Uygulamaları
2.1. Amerika Birleşik Devletleri
2.2. Almanya
2.3. Fransa
2.4. İngiltere
2.5. İtalya
2.6. Hollanda
2.7. Rusya
2.8. Çin
2.9. Brezilya
2.10. Güney Afrika
Dördüncü Bölüm
Türk Vergi Hukukunda Örtülü Sermaye
1. Tarihsel Değişim
1.1. 5422 Sayılı Kanun Düzenlemesi (1950-1960 Arası Uygulama)
1.2. 192 Sayılı Kanun'la Yapılan Değişiklik Sonrası (1961-2005 Arası Uygulama)
1.3. 5520 Sayılı Kanun Sonrası (2006'dan İtibaren Geçerli Mevcut Uygulama)
2. Örtülü Sermaye ile İlgili Düzenlemenin Amacı
2.1. Sermaye Yerine Borçlanma Yoluyla Kurumlar Vergisi Matrahının Aşındırılmasını Önleme Amacı
2.2. Öz Sermaye Faizlerinin Gider Yazılamayacağı Kuralının Aşılmasını Önleme Amacı
2.3. Sermayeye Faiz Ödeme Yasağına İşlerlik Kazandırma Amacı
3. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Örtülü Sermayenin Tanımı ve Unsurları
3.1. Örtülü Sermayenin Tanımı
3.2. Örtülü Sermayenin Unsurları
3.3. Örtülü Sermaye Kapsamına Giren Borçlar
3.4. Örtülü Sermaye Kapsamına Girmeyen Borçlar
3.5. Örtülü Sermaye İçin Borç Miktarının Tespiti
3.6. Örtülü Sermaye Tutarı
4. Örtülü Sermayenin Önlenmesi ile İlgili Diğer Düzenlemeler
4.1. Ekonomik Yaklaşım İlkesi
4.2. Nakdi Sermaye Artırımında Fiktif Faiz İndirimi
4.3. Finansman Gider Kısıtlaması
Beşinci Bölüm
Türk Vergi Hukukunda Örtülü Sermayenin Varlığının Sonuçları ve Düzeltme İşlemleri
1. Genel Bilgi
2. Özel Hukuk Bakımından Sonuçları
3. Vergi Hukuku Bakımından Sonuçları
3.1. Borcun Örtülü Sermaye Sayılması
3.2. Finansman Giderlerinin Vergiye Tabi Kurum Kazancından İndirilememesi
3.3. Faiz Ödemelerinin Dağıtılmış Kar Payı Sayılması
4. Düzeltme İşlemleri
4.1. Genel Bilgi
4.2. Düzeltmenin Yapılacağı Zamana Göre Düzeltme İşlemleri
4.3. Borçlanmanın Taraflarına Göre Düzeltme İşlemleri
4.4. Karşı Düzeltme İçin Borç Kullanan Kurum Adına Tarh Edilen Vergilerin Kesinleşmiş ve Ödenmiş Olması Şartı
4.5. Örtülü Sermaye Oluşan Kurumda Matrah ve Vergi Çıkmaması Halinde Karşı Taraf Düzeltmesi
4.6. Düzeltmede Hazine Zararı Şartı
4.7. Düzeltmede Zamanaşımı
5. Örtülü Sermaye Faizinin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu
5.1. Örtülü Sermaye Faizinin KDV'ye Tabi Olup Olmadığı
5.2. Örtülü Sermaye Faizine Ait KDV'nin 'İndirilebilir KDV' Olup Olmadığı
Altıncı Bölüm
Uluslararası Kuruluşların Düzenlemeleri ve Ülkelerin Uygulamaları ile Türkiye'deki Örtülü Sermaye Uygulamasının Karşılaştırmalı Değerlendirmesi
1. Uluslararası Kuruluşların Düzenlemelerinin ve Ülkelerin Uygulamalarının Değerlendirmesi
2. Uygulanan Örtülü Sermaye Yaklaşımlarının Değerlendirmesi
3. Türkiye'deki Örtülü Sermaye Uygulamasının Değerlendirmesi
3.1. Uluslararası Düzenlemeler ve Ülkelerin Uygulamaları Açısından
3.2. Vergi Anlaşmaları Açısından
3.3. Anayasal Vergilendirme İlkeleri Açısından
3.4. İdari Uygulamalar Açısından
Sonuç
Kaynakça
Ekler