İş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesinde sadece devletin yetkili organ ve görevlilerinin müdahalesi yeterli değildir. Tehlikeye bizzat maruz kalan işçilere zarar henüz ortaya çıkmadan, tehlikeli çalışma ortamından uzaklaşma imkanı tanımanın iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesinde çok daha etkili olduğu görülmüş ve günümüz iş hukuku mevzuatlarında bu yönde düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda da ciddi ve yakın tehlike nedeniyle zarara uğrama potansiyeli olan işçilere çalışmaktan kaçınma hakkı verilerek, çağdaş iş hukuku anlayışına paralel şekilde işçinin yaşama hakkı Kanun ile güvence altına alınmıştır. Buna karşılık, çalışma hayatında söz konusu hakkın işçiler tarafından yeterince kullanılmadığı görülmektedir. Bu durumun oluşmasında; Kanunda aranan şartların hakkın kullanımını güçleştirmesi, işçilerin Kanun ile kendilerine tanınan hak konusunda yeterli bilgiye sahip olmamaları ve haklarını kullanmaları halinde işveren tarafından sözleşmelerinin feshedileceği korkusu etkili olmaktadır. Çalışmamızda, işçilerin Kanundan kaynaklanan çalışmaktan kaçınma haklarını herhangi bir çekince duymaksızın kullanabilmeleri hedeflenmiş ve buna yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKINA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI
1.1. Genel Olarak
1.2. İş Sağlığı
1.3. İş Güvenliği
1.4. Dar Anlamda İş Sağlığı ve Güvenliği
1.5. Geniş Anlamda İş Sağlığı ve Güvenliği
2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
2.1. Dünyadaki Gelişim
2.2. Türkiye'deki Gelişim
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAYNAKLARI
3.1. Uluslararası Kaynaklar
3.2. Ulusal Kaynaklar
4. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI KAVRAMI
5. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ
5.1. Genel Olarak
5.2. Mücbir Sebep Görüşü
5.3. Zaruret Hali Görüşü
5.4. Temel Güvenlik Hakkı Görüşü
5.5. Ödemezlik Defi Görüşü
5.6. İşverenin Temerrüdü Görüşü
6. ULUSLARARASI BELGELERDE ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI
6.1. ILO Sözleşmeleri
6.2. Avrupa Birliği Çerçeve Yönergesi
7. TÜRK HUKUKUNDA ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ
8. İŞVERENİN ÜCRET ÖDEMEMESİ SEBEBİYLE İŞÇİNİN ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI
İKİNCİ BÖLÜM
ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ ŞARTLARI VE HAKKIN KULLANILMASI
1. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ ŞARTLARI
1.1. Genel Olarak
1.2. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Varlığı
1.3. Tehlikenin Tespiti İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu ya da İşverene Başvuru
1.4. Çalışmaktan Kaçınma Talebinin Kabulü
1.5. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Kullanılmasının Bir Başkası İçin Tehlike Yaratmaması
1.6. Tehlikenin Devam Etmesi
1.7. İşin Durdurulmamış Olması
1.8. Hakkın Kullanımının İşverene Bildirilmesi
2. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ KULLANILMASI
2.1. Genel Olarak
2.2. Süre Bakımından
2.3. Yer Bakımından
2.4. Kişiler Bakımından
2.5. Psikolojik Tacize (Mobbing) Uğrayan İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
2.6. Cinsel Tacize Uğrayan İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ HUKUKİ SONUÇLARI
1. GENEL OLARAK
2. İŞ SÖZLEŞMESİNİN DURUMU
3. ÇALIŞMAKTAN KAÇINILAN SÜREDE ÜCRET VE DİĞER HAKLARIN SAKLI KALMASI
4. ÇALIŞMAKTAN KAÇINILAN SÜRENİN ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILMASI
5. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKINI KULLANAN İŞÇİYE DİSİPLİN CEZASI VERİLEMEMESİ
6. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKINI KULLANAN İŞÇİNİN YERİNE YENİ İŞÇİ ALINAMAMASI
7. İŞVERENİN ÇALIŞMAKTAN KAÇINAN İŞÇİYE BAŞKA BİR İŞ ÖNERMESİ
8. ÇALIŞMAKTAN KAÇINAN İŞÇİNİN SOSYAL GÜVENLİK HAKKI
9. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKININ TOPLU ŞEKİLDE KULLANILMASININ KANUN DIŞI GREV SAYILMAMASI
10. İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI VE FESHİN HUKUKİ SONUÇLARI
10.1. İşçinin İş Sözleşmesini Fesih Hakkı
10.2. İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Hakkı
10.3. İş Sözleşmesinin Feshinin Hukuki Sonuçları
SONUÇ
KAYNAKÇA