Osmanlı Devleti, Tanzimat Dönemi'nde, birçok alanda olduğu gibi, taşra teşkilatında da önemli değişiklikleri hayata geçirmiştir. 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanının ardından, muhassıllık sisteminin teşkil edilmesi ve 1842 yılında "kaza" idari biriminin kurulmasıyla başlayan süreçte, kaza yönetimini etkileyen çok sayıda düzenleme neşredilmiştir. Yargılama hukuku veya yargı kararı anlamı da dahil olmak üzere birden çok manayı ifade eden "kaza" ifadesi, çalışmamızda günümüze kadar uzanan ilçe teşkilatının temeli olması yönüyle ele alınmıştır. Belirtmek gerekir ki Tanzimat Dönemi öncesinde kadının/yargıcın idaresi altındaki bölgeyi ifade eden ve daha çok adli nitelikte bir terim olan kaza, Tanzimat Fermanı'nın ilanı ile beraber esas idari niteliğini kazanmış ve idari teşkilattaki yerini almıştır. Kitabımızda, taşra yönetimini belirleyen ve şekillendiren nizamname ve talimatnameler ışığında, Tanzimat Dönemi sonrası yeni yapısına kavuşan kaza yönetiminin Tanzimat Dönemi'ndeki idari yapısı ve yargısal fonksiyonu anlatılmaya çalışılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İçindekiler
Giriş
Birinci Bölüm
1839-1876 Yılları Arasında Osmanlı Devleti'nde Taşra Yönetiminin Genel Durumu
I. 1864 Yılına Kadar Osmanlı Devleti'nde Taşra Yönetiminin Genel Durumu
A. Tanzimat Fermanı'nın İlanı Öncesinde Kaza Yönetimi
B. Tanzimat Fermanı'nın İlanı (1839) ve Osmanlı Devleti'nin İçinde Bulunduğu Durum
C. Tanzimat Fermanı'nın İlanı'ndan 1864 Yılına Kadar Taşra Yönetimindeki Değişiklikler
1. Muhassıllık Teşkilatı
2. Taşra Yönetiminde 1842 Tarihli Düzenleme
3. 1849 Eyalet Meclisleri Talimatnamesi
4. Taşra Yönetiminde 1852 ve 1858 Tarihli Düzenlemeler
II. 1864-1876 Yılları Arasında Taşra Yönetiminin Genel Durumu
A. 1864 Tarihli Vilayet Nizamnameleri ve 1867 Tarihli Talimatname
1. 1864 Vilayet Nizamnamelerini Hazırlayan Koşullar
2. 1864 Vilayet Nizamnameleri ve Getirdikleri Yenilikler
3. 1867 Tarihli Talimatname
B. 1871 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Nizamnamesi
C. 1876 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Hakkında Talimat
İkinci Bölüm
1839-1876 Yılları Arasında Kaza Yönetiminin İdari Yapısı
I. Tanzimat Fermanı'nın İlanı'ndan 1864 Yılına Kadar Kaza Yönetiminin İdari Yapısı
A. Genel Olarak
B. Kaza Yöneticisi Olarak Kaza Müdürü
C. Kaza Meclisi
1. İlk Tecrübe: Muhassıllık Meclisleri
2. 1842 Düzenlemesi: Memleket Meclisleri
3. 1849 Eyalet Meclisleri Talimatnamesi
II. 1864-1876 Yılları Arasında Kaza Yönetiminin İdari Yapısı
A. 1864 Tarihli Vilayet Nizamnamesi ile 1867 Tarihli Talimatname'de Kaza İdaresi
1. Genel Olarak
2. Kaza Yöneticisi Olarak Kaymakam
3. Diğer İdari Görevliler
4. Kaza İdare Meclisi
B. 1871 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Nizamnamesi'nde Kaza İdaresi
1. Genel Olarak
2. Kaza Yöneticisi Olarak Kaymakam
3. Diğer İdari Görevliler
4. Kaza İdare Meclisi
C. 1876 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Hakkında Talimat'ta Kaza İdaresi
1. Genel Olarak
2. Kaza Yöneticisi Olarak Kaymakam
3. Kaza İdare Meclisi
Üçüncü Bölüm
1839-1876 Yılları Arasında Kaza Yönetiminin Yargısal Fonksiyonu
I. Tanzimat Fermanı'nın İlanı'ndan Sonra Genel Anlamda Hukuk Sisteminde Meydana Gelen Değişiklikler
A. Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliyye Teşkilatı'nın Kuruluşu ve Gelişimi
B. Tanzimat Dönemi'nde Hayata Geçirilen Mahkemeler
II. Tanzimat Fermanı'nın İlanı'ndan 1864 Yılına Kadar Kaza Meclislerinin Yargısal Fonksiyonu
A. İlk Tecrübe: Muhassıllık Meclisleri
B. 1842 Düzenlemesi: Memleket Meclisleri
C. 1849 Eyalet Meclisleri Talimatnamesi Işığında Meclisler
III. 1864-1876 Yılları Arasında Kaza İdare ve Deavi Meclislerinin Yargısal Fonksiyonu
A. 1864 Tarihli Vilayet Nizamnamesi ve 1867 Tarihli Talimatname'de Kaza İdare ve Deavi Meclisleri
1. 1864 Tarihli Vilayet Nizamnamesi'nde Kaza İdare ve Deavi Meclisleri
2. 1867 Tarihli Talimatname'de Kaza İdare ve Deavi Meclisleri
B. 1871 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Nizamnamesi'nde Kaza İdare ve Deavi Meclisleri
C. 1876 Tarihli İdare-i Umumiyye-i Vilayat Hakkında Talimat'ta Kaza İdare ve Deavi Meclisleri
Sonuç
Kaynakça
I. Ansiklopediler, Kitaplar, Makaleler, Sözlükler, Tezler
II. Arşiv Kaynakları
Ek