Bu çalışma, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda bir dava türü olarak düzenlenmemiş olan tespit davasını konu edinmektedir. Bu çerçevede; idari yargıda yeni bir dava türüne ihtiyaç olup olmadığı incelenmiş ve tespit davası idari yargı sistemindeki benzer usullerle karşılaştırılmıştır. Esasen çalışma; Türk idari yargı sisteminde tespit davasının uygulanma imkanı olup olmadığının değerlendirilmesine ilişkindir. Konu, hem idari yargılama sistemindeki mevzuat hem de mahkeme kararları bağlamında ele alınmıştır. Bu dava türü hakkında yürütülen tartışmalar bağlamında davanın idari yargı sisteminde kabulünün mümkün olup olmadığına, mümkün ise şartlarına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Tespit davası, her ne kadar idari yargı sisteminde yer almasa da adli yargıda yer bulmuştur. Bu nedenle, çalışmada medeni usul hukukunda tespit davası incelenmiştir. Aynı zamanda çalışmada, tespit davasına ilişkin ülke uygulamalarına da yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
MEDENİ USUL HUKUKU AÇISINDAN TESPİT DAVASI
I. GENEL AÇIKLAMA
II. TESPİT DAVASININ GENEL TANIMI
III. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ TARİHİ SÜREÇTEKİ GELİŞİMİ
A. TESPİT DAVASININ İÇTİHATLARLA DOĞUŞU
B. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU'NDAN ÖNCE YASALARLA DÜZENLENEN TESPİT DAVALARI
C. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU'NDA TESPİT DAVASI
IV. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
V. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ BENZERLERİYLE İLİŞKİSİ VE KARŞILAŞTIRILMASI
A. EDA DAVASI İLE İLİŞKİSİ
B. DELİL TESPİTİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
C. BELİRSİZ ALACAK DAVASI İLE KARŞILAŞTIRILMASI
VI. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ ŞARTLARI
A. HUKUKİ İLİŞKİ ŞARTI
B. HUKUKİ YARAR ŞARTI
C. MADDİ VAKIALAR İÇİN TESPİT DAVASI AÇILAMAMASI
VII. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ TÜRLERİ
A. MÜSPET TESPİT DAVASI
B. MENFİ TESPİT DAVASI
VIII. MEDENİ USUL HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ SONUÇLARI
İKİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN TESPİT DAVASI
I. İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ TARİHİ SÜRECİ
II. ÜLKE UYGULAMALARINDA İDARİ YARGIYA İLİŞKİN TESPİT DAVASI
A. AVRUPA BİRLİĞİ ÖRNEĞİ
B. FRANSA ÖRNEĞİ
C. ALMANYA ÖRNEĞİ
D. İNGİLTERE ÖRNEĞİ
E. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ÖRNEĞİ
III. İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
IV. İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA TESPİT DAVASININ BENZERLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI
A. DELİL TESPİTİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
B. YORUM DAVASI İLE KARŞILAŞTIRILMASI
V. 2577 SAYILI İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU BAĞLAMINDA TESPİT DAVASI
VI. İDARİ YARGI YETKİSİNİN SINIRI BAĞLAMINDA TESPİT DAVASI
VII. İDARİ YARGIYI İLGİLENDİREN YÜKSEK YARGI KARARLARINDA TESPİT DAVASI
A. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARINDA TESPİT DAVASI
B. DANIŞTAY KARARLARINDA TESPİT DAVASI
C. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ KARARLARINDA TESPİT DAVASI
D. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARINDA TESPİT DAVASI
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA TESPİT DAVASINA İLİŞKİN TARTIŞMALAR
I. DAVA TÜRÜ OLARAK VARLIĞI
A. İHTİYAÇ OLUP OLMADIĞI
B. 2577 SAYILI İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU'NUN 10. MADDESİNİN TESPİT DAVASININ MUADİLİ OLUP OLMADIĞI
II. KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ
A. KABUL EDİLMESİNİN SONUÇLARI
B. KABUL EDİLMEMESİNİN SONUÇLARI
III. UYGULAMA ALANI
A. HUKUKİ İLİŞKİLER AÇISINDAN
B. İDARİ İŞLEMLER AÇISINDAN
C. İDARİ EYLEMLER AÇISINDAN
D. İDARİ SÖZLEŞMELER AÇISINDAN
IV. GÖREVLİ MAHKEME
V. TESPİT HÜKMÜNÜN UYGULANMASI
VI. KABUL EDİLİŞ BİÇİMİ
A. İÇTİHATLARLA KABUL EDİLMESİ BEKLENTİSİ
B. KANUNLA DÜZENLENMESİ GEREKTİĞİ GÖRÜŞÜ
SONUÇ
KAYNAKLAR