Çocuk Hukuku kitabımız, çeşitli fakültelerde son dönemlerde seçimlik veya zorunlu olarak okutulmakta olan Çocuk Hukuku dersine kaynak olması amacıyla hazırlanmıştır. Kitabımızda, çocuğun içinde bulunduğu başkalarına muhtaç olma ve bunun getirdiği hukuki duruma yer verilmiştir. Çocukların korunması amacıyla uluslar arası alanda yer alan milletlerarası anlaşmalar eserde yer almaktadır. Bu anlaşmalar doğrultusunda ülkemizde de kanun koyucu genel kanun olan Türk Medeni Kanununda gerekli düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler ışığı altında çocuğun doğumundan ölümüne kadar olan süreçte Türk Medeni Hukuku çerçevesinde karşılaşacağı durumlar ve hukuki statüsü eserde yer verilmiştir. Nihayet eserimizde son dönemlerde toplumda da çok fazla yeralan "yapay döllenme, taşıyıcı annelik" gibi müesseseler ve bunların soy bağına olan etkileri de inceleme konumuz arasında sayılmıştır.(TANITIM YAZISI) İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm Çocuk Hukuku ve Çocuk Haklarının Önemi, Konusu, Kaynakları ve Hukuk Sistemindeki Yeri I. ÇOCUK HUKUKU VE ÇOCUK HAKLARININ ÖNEMİ A. Çocuk Hukuku ve Çocuk Haklarının Önemi B. Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları Kavramları 1. Çocuk Hukuku Kavramı 2. Çocuk Hakları Kavramı II. ÇOCUK HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ A. Çocuğun Yararının Önceliği B. Kamusallık C. Düzenleme Serbestisinin Bulunmaması ve Şekilcilik D. Güçsüzlerin Korunması III. TÜRK HUKUKUNDA ÇOCUK HAKLARI IV. ULUSLARARASI HUKUKTAKİ GELİŞMELER A. Genel Olarak B. Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 1. Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin Temel Yaklaşımları 2. Çocuk Hakları Sözleşmesinin Yapısı ve Temel Amacı 3. Çocuk Hakları Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Denetimi V. ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN GENEL İLKELERİ A. Genel Olarak B. Ayrımcılık Yasağı C. Çocuğun Yaşama ve Gelişme Hakkı D. Çocuğun Yüksek Yararına Öncelik Tanınması E. Çocuğun Görüşlerinin Dikkate Alınması ve Katılım Hakkı F. Çocukların Görüşlerini Ortaya Koyma Hakkı G. Çocukların Görüşlerini Serbestçe İfade Etme Hakkı H. Çocukların Kendilerini Etkileyen Konular ve Sorunların Öğrenme Hakkı VI. SÖZLEŞMENİN ÇOCUKLARA TANIDIĞI HAKLAR A. Genel Olarak B. Çocuğun Kişisel Hakları ve Özgürlükleri (Medeni Haklar) C. Çocuğun Ailesi Tarafından veya Ailesi Dışındaki Bakım Ortamlarında Yetiştirilme ve Koruma Hakkı 1. Çocuğun Ana Babası Tarafından Yetiştirilme Hakkı 2. Çocuğun Ana Babadan Ayırma Yasağı D. Çocuğun Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakları 1. Engelli Çocukların Hakları 2. Çocuğun Sağlık Hakkı 3. Çocuğun Sosyal Güvenlik ve Uygun Yaşam Standartlarına Sahip Olma Hakkı 4. Çocuğun Eğitim Hakkı 5. Çocuğun Oyun, Dinlenme, Boş Zaman Değerlendirme Hakkı E. Özel Durumdaki Çocukların Korunma Hakları 1. Sığınmacı Azınlık ve Yerli Halklara Mensup Çocukların Hakları 2. Çocuğun Ekonomik Sömürü Aracı Olmaktan Korunması 3. Çocuğun Uyuşturucudan Korunma Hakkı 4. Çocuğun Cinsel Sömürüden Korunma Hakkı 5. Çocuğun Kaçırılma, Satılma ve Fuhuştan Korunma Hakkı 6. Suça Sürüklenmiş Çocukların Korunma Hakkı 7. Savaş Ortamındaki Çocukların Korunma Hakkı İkinci Bölüm Türk Medeni Kanununda Çocukların Hukuki Durumu ve Hakları Çocuğun Kişiliği, Nişanlanması ve Evlenmesi §1. ÇOCUĞUN KİŞİLİĞİ I. GENEL OLARAK A. Kişilik Kavramı B. Gerçek Kişiler C. Ceninin Durumu D. Henüz Ana Rahmine Düşmemiş Olanların Hukuki Durumu E. Kişiliğin Sona Ermesi 1. Genel Olarak Ölüm 2. Cesedin Hukuki Durumu 3. Ölüm Olayının İspatı 4. Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar F. Gaiplik Kararı 1. Genel Olarak 2. Gaiplik Kararı İsteyebilmek İçin Gerekli Şartlar 3. Gaiplik Kararı İstemeye Yetkili Olanlar 4. Gaiplik Kararı ve Sonuçları 5. Miras Hukukuna İlişkin Sonuçları 6. Aile Hukukuna İlişkin Sonuçları 7. Gaiplik Kararının Hükümsüz Olması II. EHLİYET ÇEŞİTLERİ A. Hak Ehliyeti B. Hak Ehliyetinin Temel İlkeleri C. Fiil Ehliyeti 1. Fiil Ehliyetinin Çeşitli Görünümleri 2. Fiil Ehliyetinin Şartları §2. ÇOCUĞUN NİŞANLANMASI I. NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI A. Karşılıklı Evlenme Vaadi B. Tarafların Farklı Cinsten Olması II. NİŞANLANMANIN GEÇERLİK ŞARTLARI VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ A. Nişanlanma Ehliyeti 1. Tam Ehliyetsizler 2. Sınırlı Ehliyetsizler B. İrade Beyanındaki Sakatlıklar III. NİŞANLANMANIN SONA ERMESİ ve SONUÇLARI A. Maddi Tazminat B. Manevi Tazminat C. Hediyelerin Geri Verilmesi §3. ÇOCUĞUN EVLENMESİ I. GENEL OLARAK II. EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR A. Genel Olarak B. Evlenme Ehliyeti 1. Evlenme Ehliyetinin Koşulları 2. Ayırt Etme Gücü III. EVLENMENİN KURULMASINA İLİŞKİN ŞEKLİ NİTELİKTEKİ ŞARTLAR A. Evlenme Töreninin Asli Şartları 1. Nişanlıların İradelerini Karşılıklı Olarak Açıklamaları 2. Evlenmenin Yetkili Memur Önünde Yapılması B. Evlenme Töreninin Tali Şartları 1. Evlenmenin Kanunun Belirttiği Yerde Yapılması 2. Tanıkların Katılması 3. Evlenmenin Açık Olarak Yapılması 4. Evlenmenin Sözlü Yapılması C. Evlenme Töreninde Şekle Uymamanın Sonuçları D. Evlenmeden Sonraki İşlemler 1. Aile Cüzdanı Verilmesi 2. Evlenmenin Nüfus İdaresine Bildirilmesi 3. Evlendirme Aile Kütüğüne Tescil Edilmesi 4. Savcılığa Bildirme IV. EVLENME ENGELLERİ A. Kesin Evlenme Engelleri 1. Hısımlık 2. Önceki Evlilik 3. Akıl Hastalığı B. Kesin Olmayan Evlenme Engelleri 1. Bekleme Süresi 2. Bulaşıcı Hastalıklar V. EVLENMENİN YOKLUĞU A. Evlenmenin Ayrı Cinsten Kişiler Arasında Yapılmamış Olması B. Evlenmenin, Evlendirme Memuru Önünde Yapılmamış Olması C. İki Tarafın Evlendirme Memuru Önünde Hazır Olmamaları D. Evlenmenin Yokluğunun Sonuçları VI. EVLİLİĞİN BUTLANI A. Genel Olarak B. Mutlak Butlan Sebepleri 1. Eşlerden Birinin Evlenme Sırasında Evli Olması 2. Eşlerden Birinin Evlenme Sırasında Sürekli Olarak Ayırt Etme Gücünden Yoksun Olması 3. Akıl Hastalığı 4. Eşler Arasında Evlenmeye Engel Olacak Derecede Hısımlığın Bulunması (TMK. m. 145 b. 4) C. Nısbi Butlan Sebepleri 1. Ayırt Etme Gücünden Geçici Yoksunluk (TMK. m. 148) 2. İrade Sakatlıkları VII. BUTLAN DAVALARI A. Davaların Hukuki Niteliği B. Davaların Tarafları 1. Davacı 2. Davalı C. Dava Hakkının Sınırlandırılması Veya Ortadan Kalkması D. Nısbi Butlan Davasının Tarafları 1. Davacı 2. Davalı 3. Dava Hakkının Sona Ermesi E. Davalarda Yargılama Usulü F. Çocuklar Yönünden G. Eşler Yönünden H. Evliliğin Butlanını Gerektirmeyen Haller Üçüncü Bölüm NAFAKA, SOYBAĞI, EVLAT EDİNME, VELAYET VE ÇOCUK MALLARI §4. ÇOCUĞA TAKDİR EDİLECEK NAFAKA I. TEDBİR NAFAKASI A. Evlilik Birliği Devam Ederken İstenebilecek Tedbir Nafakası 1. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Taraflarca Yerine Getirilmemesi 2. Çocuk İçin İstenen Tedbir Nafakası 3. Butlan Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 4. Boşanma veya Ayrılık Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 5. Evlat Edinilen Çocuk Lehine Hükmedilecek Tedbir Nafakası B. Tedbir Nafakası ile İlgili Hükümler 1. Tedbir Nafakasının Başlangıcı 2. Tedbir Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 3. Tedbir Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 4. Tedbir Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 5. Tedbir Nafakasının Sona Ermesi C. Tedbir Nafakasında Usul Hükümleri 1. Taraflar 2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 3. İspat Yükü II. İŞTİRAK NAFAKASI A. Genel Olarak B. İştirak Nafakasının Mahiyeti 1. İştirak Nafakası Ödenmesi Gereken Haller 2. Velayetin Taraflardan Birine Verilmesi 3. İştirak Nafakası C. İştirak Nafakasının Hükümleri 1. İştirak Nafakasının Başlangıcı 2. İştirak Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 3. İştirak Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 4. İştirak Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 5. İştirak Nafakasının Sona Ermesi D. İştirak Nafakasında Usul Hükümleri 1. Taraflar 2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 3. İspat Yükü III. YARDIM NAFAKASI A. Genel Olarak B. Nafaka Borçluları ve Alacaklıları 1. Üstsoy ve Altsoy 2. Kardeşler 3. Kamu Kurumları C. Yardım Nafakasının Koşulları 1. Nafaka Yükümlülüğünün Nafaka Alacaklısı Bakımından Koşulları 2. Nafaka Yükümlülüğünün Nafaka Borçlusu Bakımından Koşulları D. Yardım Nafakasında Sıra E. Yardım Nafakasının Hükümleri 1. Yardım Nafakasının Başlangıcı 2. Yardım Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 3. Yardım Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 4. Yardım Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 5. Yardım Nafakasının Sona Ermesi §5. SOYBAĞI I. GENEL OLARAK II. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞI A. Soybağının Kurulması 1. Çocuk ile Ana Arasında Soybağı Kurulması 2. Çocuk ile Baba Arasında Soybağı Kurulması 3. Hak Düşürücü Süreler 4. Soybağının Reddi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme 5. Soybağının Reddi Kararının Sonuçları B. Tanıma 1. Genel Olarak 2. TANIMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ C. Babalık Hükmü 1. Genel Olarak 2. Davanın Tarafları 3. Hak Düşürücü Süreler 4. İspat yükü III. DAVANIN SONUCU A. Çocuk Bakımından 1. Soybağının Kurulması 2. Nafaka 3. Babalık Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme IV. SOYBAĞININ VELAYETE BAĞLI OLMAYAN (GENEL) HÜKÜMLERİ A. Genel Olarak B. Çocuğun Soyadı C. Çocuğun Vatandaşlığı D. Çocuğun Velayeti E. Çocukla Kişisel İlişki Kurulması F. Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerinin Karşılanması G. Çocuğun Mirasçılığı §6. YAPAY DÖLLENME VE SOYBAĞI I. GENEL OLARAK II. YAPAY DÖLLENMENİN TÜRLERİ A. Homolog Döllenme B. Heterolog Döllenme III. IN-VITRO FERTİLİZASYON ( TÜP BEBEK) IV. TÜRK HUKUKUNDA YAPAY DÖLLENME V. YAPAY DÖLLENMEDE SOYBAĞI SORUNU A. Genel Olarak B. Homolog Döllenmede Soybağı C. Heterolog Döllenmede Soybağı 1. Evli Çifte Yumurta Bağışında Soybağı 2. Yabancı Bir Erkeğin Sperminin Kullanılmasında Soybağı 3. Embriyon Bağışında Soybağı 4. Yardımcı Annelikte Soybağı §7. VELAYET I. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ II. VELAYETE TABİ OLANLAR III. VELAYET HAKKINA SAHİP OLANLAR IV. VELAYET HAKKININ ÖZELLİKLERİ V. VELAYETİN KAPSAMI A. Genel Olarak B. Çocuğa Ad Koyma C. Çocukla Birlikte Yaşama D. Çocuğun Yerleşim Yeri E. Çocuğun Bakımı ve Eğitimi F. Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü G. Çocuğun Ehliyeti ve Temsili H. Çocuğun Aileyi Temsil Etmesi I. Çocuk İle Ana ve Babası Arasındaki Hukuki İşlemler 1. Velayetin Kaldırılması J. Durumun Değişmesinin Koruma Önlemlerine Etkisi §8. ÇOCUK MALLARI I. GİRİŞ II. ÇOCUK MALLARI III. ÇOCUK MALLARININ YÖNETİMİ A. Genel Olarak B. Velayete Sahip Ana ve Babanın Yönetim Hakkı ve Yükümlülüğü C. Ana ve babanın Yönetim Hakkının Dışında Kalan Mallar D. Yönetim Hakkının Sona Ermesi IV. ÇOCUK MALLARININ KULLANILMASI V. ÇOCUK MALLARININ HARCANMASI VI. ÇOCUK MALLARININ KORUNMASI SONUÇ YARARLANILAN KAYNAKLAR