Ürettiği mal veya hizmeti, yurt dışında yerleşik alıcıya satmak isteyen üreticiler, diğer bir ifade ile ihracatçılar, her zaman peşin satış gerçekleştiremez. Bazı alıcılar, satın aldıkları malın veya hizmetin bedelini, malın tesliminden veya hizmetin ifasından belirli bir süre sonra ödemeyi tercih etmektedir. Kredili satış olarak ifade edilen bu yöntem uluslararası ticari hayatta sıkça kullanılmaktadır. Bu yöntem, alıcıya vade imkanı sağlarken, ihracatçı açısından risklidir. Zira alıcının, satış bedelini, diğer bir ifade ile borcunu vadesinde öde(ye)meme riski söz konusudur. Satış bedelinin ödenmemesi alıcının ticari hayatında gerçekleşen iflas, tasfiye, konkordato gibi olumsuz gelişmeler nedeniyle olabileceği gibi, alıcının yerleşik bulunduğu ülkenin veya malın sevkiyat güzergahındaki ülkelerin politik kararları veya bu ülkelerde meydana gelen ve politik mücbir sebep(ler) olarak adlandırılan savaş, iç savaş, terör, toplumsal huzursuzluk, grev ve lokavt gibi eylemler nedeniyle de olabilir. Teminat mektubu maliyetleri, rehin ve kefalet gibi teminatların ise paraya çevrilmesinde yaşanabilecek sorunlar, ihracatçıların, kredili satışlarından doğan alacaklarının ödenmemesi riskine karşı teminat olarak sigorta himayesini tercih etmelerine neden olmaktadır. İhracat kredi sigortası olarak adlandırılan bu sigorta türü, alacağın belirli bir kısmının teminat altına alınmasını sağladığı gibi, sigorta ettirenin, sigorta tazminatını teminat olarak göstermek suretiyle kredi alabilmesini de sağlamaktadır. İfade edilen yararlarına rağmen bu sigorta türü, ülkemizde arzu edildiği ölçüde ilgi görmemektedir. Bu çalışmada, bu sigorta türünü en çok uygulayan sigortacılar arasında yer alan ve aynı zamanda devlet bankası olan Türk Eximbank'ın kısa vadeli ihracat kredi sigortası sözleşmesi ele alınmıştır. Sözleşmenin hukuken incelenmesinin yanı sıra, ihracat kredi sigortası uygulamasına da değinildiğinden bu çalışmanın, bu sigorta türüne ilgi duyan hukukçular ile birlikte ihracatçılar açısından da faydalı olması temenni edilmektedir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
İHRACAT KREDİ SİGORTASINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE GENEL OLARAK İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİ
1. İHRACAT, İHRACATÇI, İHRACAT KREDİ SİGORTASI VE İHRACAT KREDİ KURULUŞU KAVRAMLARI
1.1. İhracat Kavramı
1.2. İhracatçı Kavramı
1.3. İhracat Kredi Sigortası Kavramı
1.4. İhracat Kredi Kuruluşu Kavramı
2. İHRACAT KREDİ SİGORTASININ KONUSU VE YARARLARI
2.1. İhracat Kredi Sigortasının Konusu
2.2. İhracat Kredi Sigortasının Yararları
3. İHRACAT KREDİ SİGORTASININ ORTAYA ÇIKIŞI
4. İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ
4.1. İhracat Kredi Sigortası Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
4.2. İhracat Kredi Sigortası Sözleşmesinin Özellikleri
5. İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SİGORTA SÖZLEŞMELERİNİN TASNİFİ İÇİNDEKİ YERİ
6. İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI VE SÖZLEŞMENİN KURULMASINDA MENFAATİN VARLIĞI
6.1. Sözleşmenin Kurulması
6.2. Sözleşmenin Süresi
6.3. Teminatın Başlaması ve Alıcı Limit Onayı
6.4. Sözleşmenin Geçerliliği Bakımından Menfaat Şartı
7. İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE İLGİLİLERİ
7.1. İhracat Kredi Sigortası Sözleşmesinin Tarafları
7.2. İhracat Kredi Sigortası Sözleşmesinin İlgilileri
İKİNCİ BÖLÜM
BÜYÜK RİSK KAVRAMI VE İHRACAT KREDİ SİGORTASI TEMİNATININ KAPSAMI
1. BÜYÜK RİSK KAVRAMI VE İHRACAT KREDİ SİGORTASININ DÜZENLENMESİ
1.1. Yabancı Hukuklardaki Düzenlemeler
1.2. Türk Hukukunda İhracat Kredi Sigortasının Tabi Olduğu Düzenlemeler ve Büyük Risk Kavramı
2. TİCARİ-POLİTİK RİSK AYRIMI
2.1. Ticari Risk Kavramı
2.2. Politik Risk Kavramı
3. TEMİNAT DIŞINDA KALAN HALLER
3.1. Genel Olarak
3.2. Sigorta Ettirenin veya Temsilcilerinin Fiilleri, Temsilcinin veya İhracat Bedelini Tahsil Eden Bankanın İflası
3.3. Alıcı Kaynaklı Nedenler
3.4. Sigorta Ettiren İle Alıcı Arasında Uyuşmazlık Çıkması
3.5. Teminat Dışında Kalan Diğer Haller
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE BU YÜKÜMLÜLÜKLERLE BAĞLANTILI OLARAK UYGULAMADA ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR
1. GENEL OLARAK
2. SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
2.1. Genel Olarak
2.2. Aydınlatma Yükümlülüğü
2.3. Poliçe Düzenleme ve Verme Yükümlülüğü
2.4. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü
2.5. Tazminat Ödeme Borcu
2.6. Sır Saklama Yükümlülüğü
3. SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
3.1. Alıcı Analiz Ücreti, Poliçe Tanzim Ücreti, Tazminat Başvuru Ücreti ve Prim Ödeme Borcu
3.2. Beyanda Bulunma Görevi
3.3. Bilgi verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Yükümlülüğü
3.4. Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü
3.5. Diğer Yükümlülükler
4. SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİYLE BAĞLANTILI OLARAK UYGULAMADA ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR
4.1. Sigorta Ettiren ile Alıcı Arasında Uyuşmazlık Çıkması
4.2. Bildirimlerin Zamanında Yapılmaması
4.3. Sevkiyatın Alıcı Limit Onayına Aykırı Olması
4.4. Zarar Tutarının Hesaplamasından Kaynaklanan Sorunlar
4.5. Tazmin Aşamasındaki Kur Farkından Kaynaklanan Sorunlar
4.6. Temerrüt Halindeki Alıcıya Yeniden Sevkiyat Yapılması
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ, UYUŞMAZLIKLARA UYGULANACAK HUKUK VE YARGI YERİ SEÇİMİ
1. İHRACAT KREDİ SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
1.1. Genel Olarak Sigorta Sözleşmesini Sona Erdiren Nedenler
1.2. İhracat Kredi Sigortasında Sona Erme Nedenleri
2. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk,Yargı Yeri Seçimi ve Halefiyet
2.1. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk
2.2. Yargı Yeri Seçimi
2.3. Sigortacının Kanuni halefiyeti
SONUÇ
KAYNAKÇA
EKLER